مدت زمان مطالعه: 14 دقیقه

آیا شما بعد از جراحی لاغری دچار مواردی مثل نفخ شدید، سرگیجه و اسهال شده‌اید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است شاید مبتلا به سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری شده‌اید. این سندرم یکی از عوارض جانبی جراحی لاغری است که می‌تواند اثرات منفی در دوره نقاهت فرد داشته باشد و زندگی او را مختل کند. در واقع این سندروم با ایجاد اختلال در فرایند هضم باعث بروز علائمی ناخوشایند در بیمار می‌شود. اگر مبتلا به این عارضه ناخوشایند شدید یا مطمئن نیستید که به آن مبتلا هستید، تا آخر این مقاله همراه ما باشید تا به شما بگوییم چگونه از شر این بیماری می‌توانید خلاص شوید و موثرترین راه درمان آن را پیدا کنید.

سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری چیست؟

یکی از عارضه‌های رایجی که بعد از اسلیو معده یا هر جراحی لاغری دیگری ایجاد می‌شود، سندرم دامپینگ است. این عارضه با نام‌های دیگری مثل سندروم تخلیه مکرر معده یا تخلیه سریع معده شناخته می‌شود. این سندورم بیشتر زمانی به‌وجود می‌آید غذا به‌خصوص غذاهای شیرین با روند سریع‌تر از حد نرمال به روده کوچک تخلیه می‌شوند. این تخلیه سریع می‌تواند باعث بروز احساس ناخوشایندی همراه با علائم خاصی شود. سندرم دامپینگ بعد از جراحی اسلیو معده، بای‌پس معده و جراحی مری ایجاد می‌شود.

در واقع عارضه تخلیه مکرر معده پاسخ بدن به حضور ناگهانی مقدار زیادی از غذا در روده کوچک است. جراحی لاغری باعث تغییرات فیزیولوژیکی در بدن می‌شود به‌همین دلیل روند دستگاه گوارش نسبت به گذشته دچار دگرگونی شده و ترشح هورمون‌ها همراه با اختلال است.

علت ایجاد سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی چیست؟

علت اصلی به‌وجودآمدن سندرم دامپینگ تغییراتی است که بای پس معده یا هر جراحی لاغری دیگری در سیستم گوارش ایجاد کرده است. جراحی ساختار و عملکرد معده را تغییر می‌دهد تا روند کاهش وزن اتفاق بیفتد در نتیجه روند هضم و کنترل مواد غذایی در دستگاه گوارش مختل می‌شود. کوچک‌شدن هجم معده، ایجاد یک کیسه کوچک در قسمت بالای معده و اتصال مستقیم روده به آن از مهم‌ترین این تغییرات است. این تغییرات موجب کاهش حرکات انقباضی عضلات معده و تولید اسید معده می‌شوند.

پس‌از این‌که غذا در معده هضم شده با سرعت زیادی به روده کوچک تخلیه می‌شود. این تخلیه ناگهانی باعث آزادسازی غیر منتظره و بیش‌از حد هورمون‌های روده خواهد شد که موجب واکنش سریع بدن به این آزادسازی هورمون می‌شود. بدن از طریق گردش خون مایعی به روده‌ها منتقل می‌کند. حضور این مایع در روده می‌تواند باعث پرترشدن و در نهایت نفخ شود.

پس‌از نفخ روده احتمال ایجادشدن مشکلی مثل اسهال یا تهوع وجود دارد. دامپینگ بعد از عمل بای‌پس باعث می‌شود روده مواد خاصی را در خون تولید کند. این مواد تاثیر منفی بر ضربان قلب، فشارخون و قندخون می‌گذارند. برهم‌خوردن تعادل مواد خونی می‌تواند موجب کاهش هوشیاری و حتی غش هم ‌شود.

• مصرف یک‌سری از مواد غذایی مثل قندهای تصفیه‌شده، لبنیات، غذاهای سرخ‌کردنی و نشاسته‌ها می‌تواند باعث بروز دامپینگ بعد از اسلیو شود.
• البته جراحی‌های لاغری که به‌طور مستقیم با آناتومی معده درگیر هستند مثل اسیلو معده می‌تواند در تشدید سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری موثر باشند.
• افرادی که بعد از انجام اسلیو سریع غذا می‌خورند باید منتظر بروز سندرم دامپینگ باشند چون غذا به‌صورت توده‌های بزرگ وارد روده کوچک خواهد شد و موجب تشدید بیماری می‌شود.

چه افرادی بیشتر در خطر ابتلا به سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی هستند؟

Dumping syndrome occurs in approximately 20% to 50% of those who have had gastric surgery.

سندرم دامپینگ در حدود ۲۰٪ تا ۵۰٪ از افرادی که جراحی معده انجام داده‌اند، رخ می‌دهد.

منبع:

Dumping Syndrome After Gastric Bypass Surgery

کسانی که جراحی لاغری انجام داده‌اند و دارای شرایط زیر هستند بیشتر در خطر ابتلا به سندرم دامپینگ هستند.

• بیمارانی که جراحی‌هایی انجام داده‌اند که تغییرات زیادی در ساختار معده ایجاد کرده است مثل بای‌پس معده بیشتر در معرض ابتلا به سندرم دامپینگ هستند.
• در بعضی از افراد سرعت هضم و تخلیه معده در سیستم بدن‌شان سریع است. این افراد بیشتر در معرض خطر سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی هستند.
• کسانی که قبل ‌از جراحی دچار عادت‌های غذایی ناسالم مثل پرخوری یا مصرف غذاهای پرکالری و چربی بودند احتمال این‌که مبتلا به دامپینگ بعد از عمل بای‌پس شوند بسیار بالا است.
• بیمارانی که مبتلا به دیابت و بیماری‌های گوارشی مثل سندروم روده تحریک‌پذیر هستند در معرض خطر سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی می‌باشند.
• افراد مسنی که جراحی لاغری انجام می‌دهند ممکن‌ست مبتلا به عارضه دامپینگ شوند.
• اگر بعد از جراحی لاغری کارهایی مثل سریع غذاخوردن، نوشیدن مایعات همراه با غذا، مصرف غذاهای شیرین و چرب را انجام دهید احتمال بروز سندروم دامپینگ بعد از اسلیو یا بای‌پس افزایش پیدا می‌کند.

نشانه‌های سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری که باید جدی بگیرید

اگر جراحی لاغری انجام داده‌اید و بیشتر موارد زیر پس از جراحی مشاهده کرده‌اید احتمالا به این سندروم مبتلا هستید. در بدن سالم مواد غذایی بعد از ورود به معده حدود 30 دقیقه طول می‌کشد تا با اسید معده ترکیب و هضم شوند. پس‌از هضم مواد غذایی در معده، این مواد وارد روده‌ها شده و در آن جا مواد مفید جذب بدن و اضافات دفع می‌شوند. ولی این فرایند هضم و دفع در افرادی که مبتلا به سندروم دامپینگ هستند وجود ندارد و غذا به‌سرعت وارد روده‌ می‌شود. علائم این بیماری در دو دسته زودرس و دیررس قرار می‌گیرند و برای هر شخص می‌تواند متفاوت باشد.

علائم زودرس بین 15 تا 30 دقیقه بعد از خوردن غذا

• احساس سیری و پرشدن سریع معده
• درد و گرفتگی شکم
• نفخ
• تهوع
• استفراغ
• اسهال
• سرگیجه
• تعریق
• تپس قلب ناگهانی
• احساس سبکی سر
• گرم‌شدن سر
• سرخی صورت
• صدای قاروغور معده

علائم دیررس بین 1 تا 3 ساعت بعد از غذا

• خستگی
• لرزش
• عرق سرد
• ضعف و گرسنگی شدید
• سردرد
• تمایل به درازکشیدن بعد از غذا
• پرخاشگری
• ازدست‌دادن هوشیاری

چه زمانی سندرم دامپینگ خطرناک می‌شود و باید به پزشک مراجعه کرد؟

به‌طور کلی می‌توان گفت که دامپینگ بعد از عمل بای‌پس یا اسلیو نمی‌تواند مخل حیات شود ولی مشکلاتی که ایجاد می‌کند می‌تواند برای یک فرد آزاردهنده باشد. اگر موارد زیر را داشتید بهتر است هر چه سریع‌تر به یک پزشک مراجعه کنید.

• اسهال مکرر می‌تواند باعث کمبود شدید مواد مغذی مثل ویتامین‌ها شود و در نهایت منجر به‌ بروز مشکلاتی مثل کم‌خونی، ضعف عضلانی و اختلال در عملکرد سیستم عصبی شود.
• کم‌آبی بدن که ناشی از اسهال یا استفراغ است می‌تواند منجر به عوارض شدیدی مثل سرگیجه، ضعف و اختلال در عملکرد کلیه‌ها شود.
• افت شدید قندخون برای افرادی اتفاق می‌افتد که بیماری در آن شدت یافته است. افت قندخون باعث می‌شود فرد دچار علائمی مثل گیجی، تشنج و حتی پایین‌آمدن سطح هوشیاری شود.
• درد شدید شکم، دیدن خون در مدفوع و استفراغ‌های مکرر از جمله علائم خطرناک این بیماری هستند که در طولانی‌مدت می‌توانند بسیار دردناک باشند.

پزشک چگونه بیماری را تشخیص می‌دهد؟

پزشک با بررسی یک‌سری از علائم و انجام آزمایشات لازم شدت این بیماری را تشخیص و برای آن درمان لازم را تجویز می‌کند. پزشک در ابتدا علائمی مثل نفخ، اسهال و… را بررسی کرده سپس از بیمار زمان بروز این علائم را می‌پرسد. از جمله سوالاتی که پزشک از بیمار خواهد پرسید این است که با خوردن چه غذاهایی علائم شدت پیدا کرده است. در نهایت برای تشخیص دقیق از آزمایشات زیر استفاده می‌کند.

• برای بررسی سطح قندخون از آزمایش تست قند یا تحمل گلوکز استفاده می‌شود. بیماری سندرم دامپینگ در بعضی از موارد با کاهش سطح قندخون همراه است به‌همین علت پزشک از این آزمایش استفاده می‌کند.
• پزشک برای بررسی میزان هیدروژن در تنفس بیمار از آزمایش تنفس هیدروژن استفاده می‌کند.
• آزمایش تخلیه معده توسط پزشک معمولا تجویز می‌شود تا روند سرعت تخلیه معده پس‌از صرف غذا مورد بررسی قرار بگیرید.
• برای برررسی مستقیم داخل معده و روده کوچک از آزمایش آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی استفاده می‌شود تا پزشک به کمک آن مشکل اصلی و علت آن را پیدا کند.

برای تشخیص و درمان سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری به چه پزشکی مراجعه کنم؟

تشخیص به‌موقع سندرم دامپینگ می‌تواند به ‌بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. اگر علائم بالا را داشتید بهتر است به جراح خود مراجعه کنید. یک جراح خوب باید عمل لاغری را با کمترین آسیب برای بیمار انجام دهد و اگر بیمار مبتلا به عوارضی مثل سندرم دامپینگ شد باید به او کمک کرده تا این مشکل را حل کند.

دکتر محمود حیدی فوق‌تخصص جراحی چاقی با سال‌ها تجربه در انجام انواع جراحی‌های چاقی می‌توانند انواع عمل‌های چاقی را متناسب با شرایط بیمار با کمترین عوارض انجام دهند. اگر دچار عارضه‌های پس‌از جراحی شده‌اید می‌توانید هم‌اکنون مشکل خود را از دکتر بپرسید تا راهنمایی اصولی دریافت کنید.

برای دریافت مشاوره‌ای تخصصی و رایگان در مورد سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری می‌توانید با شماره زیر تماس بگیرید.

09923631169

انواع سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی

سندروم دامپینگ به‌صورت کلی در دو دسته‌بندی تقسیم می‌شوند البته این دسته‌بندی‌ها از نظر علائم و محل بروز آن با هم متفاوت هستند. در ادامه به این دو دسته‌بندی بیشتر پرداخته‌ایم.

1- سندروم دامپینگ زودرس یا (Early Dumping Syndrome)

علائم این نوع از سندروم که در بالا به آن پرداخته بودیم حدود 30 دقیقه الی 1 ساعت پس ‌از صرف غذا ظاهر می‌شود. با تخلیه‌شدن ناگهانی توده‌ها غذایی در روده کوچک، حرکات انقباضی روده بیشتر شده و مایعات از داخل رگ‌های خونی وارد مجراهای روده می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به علائم آزاردهنده‌ای مثل اسهال شود.

2- سندرم دامپینگ دیررس (Late Dumping Syndrome)

این نوع از سندروم 1 تا 3 ساعت پس ‌از غذاخوردن در فرد بیمار ایجاد می‌شود. پس‌از واردشدن سریع مواد غذایی به روده کوچک، مقدار کربوهیدرات هم در روده افزایش پیدا می‌کند. این افزایش ناگهانی منجر به کاهش سطح قندخون شده که در نهایت به علائمی مثل سردرد منجر می‌شود.

معرفی روش‌های درمان سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی

اصلی‌ترین درمان برای سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری تغییر رژیم غذایی است. البته درمان‌های دیگر هم استفاده می‌شود. این نکته مهم را فراموش نکنید که فقط پزشک شما می‌تواند درمان مناسب را تجویز کند و نباید بدون مشورت با پزشک اقدام به‌ کاری کرد. در ادامه به معرفی درمان‌های این بیماری پرداخته‌ایم.

1- تغییر رژیم غذایی

بهتر است دستورات زیر را برای تغییر رژیم غذایی انجام داده تا بیماری شما درمان شود. اصلاح عادت‌های سبک زندگی و الگوی غذایی می‌تواند به سلامت سیستم گوارش در این دوران کمک کند.

• تا 30 دقیقه پس‌ از غذاخوردن به‌هیچ‌وجه مایعات میل نکنید.
• وعده‌های غذایی را به‌جای 3 وعده تبدیل به وعده‌های کوچک‌تر مثل 6 وعده کنید تا معده راحت‌تر بتواند غذا را هضم کند.
• کربوهیدارت‌هایی در رژیم غذایی خود قرار بدهید که پیچیده باشند. غلات کامل می‌تواند انتخابی مناسب برای این دوران باشد.
• به‌هیچ‌وجه به‌ سراغ مصرف کربوهیدارت‌هایی که از آرد سفید مثل نان لواش یا شکر تهیه شده‌اند، نروید.
• در رژیم غذایی خود از چربی و پروتئین بیشتری استفاده کنید.
• بهتر است لبنیات را زیاد مصرف نکنید. در صورت تشدید علائم بهتر است مصرف آن را متوقف کنید.
• در این دوران توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی مثل شیرینی‌ها، قندها و نوشیدنی‌‌های شیرین پرهیز شود.
• استفاده از ژلاتین گیاهی در وعده‌های غذایی می‌تواند روند هضم را برای معده آسان کند.
• مصرف مواد غذایی فیبردار مثل بلغور جو دوسر، لوبیا و عدس به تقویت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
• برای هیدراته نگه‌داشتن بدن بهتر است حداقل 7 الی 8 لیوان آب بنوشید. شما می‌توانید 1 ساعت قبل‌از غذاخوردن و 1 ساعت بعداز غذاخوردن آب بنوشید.
• از مصرف هرگونه نوشیدنی‌های حاوی الکل پرهیز کنید.
• غذا رو به‌صورت کامل بجوید تا معده راحت‌تر بتواند آن را هضم کند.
• بهتر است مصرف ماکارانی و برنج سفید را محدود یا حذف کنید.

2- دارو درمانی

در صورت عدم موفقیت درمان رژیم غذایی ممکن‌ست پزشک به دارو درمانی متوسل شود. درابتدا پزشک برای جبران کمبود مواد مغذی از مکمل‌های دارویی استفاده می‌کند. اگر بیماری شدیدتر شود ممکن‌ست پزشک دو نوع دارو آکاربوز (داروی درمان دیابت) و دارو اکترئوتید (جهت مهار ترشح انسولین و بسیاری از هورمون‌های دیگر) تجویز کند.

3- جراحی برای درمان سندرم دامپینگ

در صورتی که نه تغییر رژیم غذایی پاسخ دهد و نه دارودرمانی پزشک ممکن‌ست به سراغ جراحی برود. از جمله جراحی‌هایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند شامل موارد زیر است.

• برداشتن جراحی عصب واگ (واگوتومی پروگزیمال معده)
• بازسازی دریچه پیلور (دریچه عضلانی بین معده و روده )

چگونه از ابتلا به سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری پیش‌گیری کنیم؟

اگر دوست دارید پس‌ از جراحی لاغری خود دوران نقاهت آرام و ایمنی را بگذرانید و درگیر عوارضی مثل سندرم دامپینگ نشوید بهتر است انجام دستورات زیر را جدی بگیرید.

1- دستورات پزشک را جدی بگیرید

هر نکته و دستوری که پزشک به شما می‌دهد را با دقت انجام دهید و هر جا که برای‌تان سوال پیش آمد از او بپرسید. حتما به‌صورت منظم به‌پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت‌تان مورد بررسی قرار بگیرد. داروهایی که فقط پزشک تجویز می‌کند را میل کنید و از مصرف هرگونه مکمل یا دارو به‌صورت خودسرانه پرهیز کنید.

2- رژیم غذایی سالم و مناسب

داشتن رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده یا هر جراحی لاغری دیگری، از واجبات است. این رژیم علاوه بر جلوگیری از هر گونه عارضه می‌تواند به شما برای رسیدن به اندام ایده‌آل‌تان کمک کند. مصرف پروتئین‌ها مثل ماهی، فیبر، عدم مصرف شکر، شیرینی و مصرف به‌اندازه مایعات همگی بخشی از رژیم غذایی سالم هستند. سعی کنید خود را در این دوران به عادت‌های غذایی سالمی مثل مصرف وعده‌های غذایی کوچک ولی مکرر و آهسته غذاخوردن عادت دهید.

3- تغییرات اصولی در سبک زندگی

برای کمک به بهبود فرایند هضم و کاهش ابتلا به سندروم دامپینگ بعد از جراحی چاقی داشتن فعالیت‌های بدنی منظم زیر پزشک می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. حفظ سلامت روان مثل مدیریت استرس و داشتن خواب کافی می‌تواند در افزایش سلامتی بدن به‌خصوص دستگاه گوارش نقش موثری داشته باشد. در دوران نقاهت برای پیش‌گیری از عوارض احتمالی بهتر است از مصرف هرگونه کافئین و الکل پرهیز کنید.

دانستیم که

سندرم دامپینگ بعد از جراحی لاغری از عارضه‌های رایج این جراحی است که می‌تواند تاثیری منفی بر کیفیت زندگی بیمار بگذارد. در این مقاله علت و علائم این بیماری را بررسی کردیم. تغییر رژیم غذایی و داشتن یک سبک زندگی سالم می‌توانند درمان‌هایی مناسب برای سندرم دامپینگ باشند ولی تمامی این درمان‌ها باید توسط پزشک تجویز شوند. البته در برخی موارد پزشک ممکن‌ست به سراغ درمان‌های دیگر مثل جراحی برود.

سندرم دامپینگ یک عارضه قابل پیش‌گیری است. با رعایت دستورات پزشک و داشتن اصول یک سبک زندگی سالم می‌توان از بروز هرگونه عارضه پس‌از جراحی لاغری پیش‌گیری کرد.

 

برای مطالعه بیشتر شما

Dumping Syndrome After Gastric Bypass Surgery

What is dumping syndrome after gastric bypass surgery?

Dumping Syndrome