مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه

چاقی نه‌تنها روی وضعیت جسمی شما تأثیر می‌گذارد، بلکه به‌عنوان یک عامل مهم در ایجاد استرس‌های روانی و عاطفی هم شناخته می‌شود؛ بسیاری از افرادی که با چاقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در معرض اضطراب، افسردگی و احساسات منفی مثل خودانتقادی و شرم هم قرار دارند؛ این استرس‌ها می‌توانند چرخه‌ای منفی ایجاد کنند که روی سلامت روانی و جسمی فرد تأثیرات جدی می‌گذارد؛ اگر این موضوع دغدغه شما هم هست، در ادامه همراه ما باشید تا درباره استرس و چاقی بیشتر صحبت کنیم.

چه رابطه‌ای بین استرس و چاقی وجود دارد؟

چاقی و استرس معمولا در یک چرخه‌ی معیوب یکدیگر را تقویت می‌کنند؛ به این معنا که هرکدام می‌تواند باعث تشدید دیگری شود؛ این رابطه پیچیده، نه‌تنها از نظر فیزیولوژیکی، بلکه از لحاظ روانی و رفتاری هم اثبات شده است.

· استرس چطور باعث چاقی می‌شود؟

از مهم‌ترین عوامل تاثیر استرس بر چاقی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترشح بیش‌ازحد کورتیزول

وقتی بدن شما با استرس درگیر است، هورمونی به نام کورتیزول از غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود؛ این هورمون در کوتاه‌مدت کمک می‌کند تا بدنتان انرژی لازم برای مقابله با شرایط پرتنش را فراهم کند، اما در بلندمدت، بالابودن مداوم سطح کورتیزول تاثیرات منفی زیر را روی شما می‌گذارد.

• باعث افزایش اشتها می‌شود.
• تمایل بدنتان به ذخیره چربی در ناحیه شکم را بالا می‌برد.
• متابولیسم بدنتان را کند می‌کند.

Ongoing stress, on the other hand, causes the release of a hormone called cortisol. This hormone increases a person’s appetite and, if the stress does not pass, cortisol and appetite levels remain increased.

از سوی دیگر، استرس مداوم باعث ترشح هورمونی به نام کورتیکوستروئید (کورتیزول) می‌شود. این هورمون اشتهای فرد را افزایش می‌دهد و اگر استرس ادامه پیدا کند، سطح کورتیزول و اشتها همچنان بالا می‌ماند.

منبع: news-medical.net

• پرخوری عصبی

استرس باعث می‌شود بسیاری از افراد به‌جای مواجهه با عامل استرس‌زا، از غذا برای تسکین‌دادن خودشان استفاده کنند؛ این نوع پرخوری معمولا شامل غذاهای پرکالری، چرب، شیرین و شور است.

• اختلال در خواب

استرس روی خواب افراد هم تاثیر می‌گذارد و می‌تواند شما را به بی‌خوابی دچار کند؛ بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت هم به دلایل زیر، یکی از عوامل اصلی در افزایش وزن است.

• کم‌خوابی سطح هورمون لپتین (کنترل‌کننده سیری) را کاهش می‌دهد.
• بی‌خوابی یا کم‌خوابی سطح هورمون گرلین (تحریک‌کننده اشتها) را افزایش می‌دهد.

· چاقی چطور باعث استرس می‌شود؟

از مهم‌ترین عوامل استرس ناشی از چاقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار اجتماعی

افراد چاق معمولا در معرض نگاه‌های منفی، قضاوت‌های زودهنگام و تبعیض در محیط‌های کاری، آموزشی یا حتی خانوادگی هستند؛ در نهایت این تجربه‌های منفی به اضطراب اجتماعی، کاهش عزت‌نفس و افسردگی منجر می‌شود.

2- مشکل در فعالیت روزمره

چاقی می‌تواند روی انجام ساده‌ترین کارهای روزمره تاثیر منفی بگذارد و شما را برای انجام کارهای ساده‌ای مثل پیاده‌روی، بالارفتن از پله‌ها، انتخاب لباس و… به دردسر بیندازد؛ این ناتوانی‌های روزمره می‌تواند حس نارضایتی ناخوشایندی را ایجاد کند که این حس عاملی برای بروز استرس مزمن است.

3- تجربه شکست در کاهش وزن

بسیاری از افراد چاق بارها رژیم گرفته‌اند، ورزش کرده‌اند، اما به نتیجه‌ی دلخواه نرسیده‌اند؛ این شکست‌های مکرر باعث شده که فرد با احساساتی مثل احساس شکست، خجالت از ظاهر و ازدست‌دادن انگیزه مواجه شود که تمامی این موارد به بروز استرس منجر خواهند شد.

چطور با استرس ناشی از چاقی مقابله کنیم؟

برای مقابله با استرس ناشی از چاقی، می‌توان از ترکیب چند راهکار مؤثر روانی، رفتاری و اجتماعی استفاده کرد که هم به کاهش استرس شما کمک می‌کنند و هم در مسیر کاهش وزن مفید هستند؛ در ادامه، چند روش عملی برای مدیریت این نوع استرس آورده شده است:

1. پذیرش واقعیت و کاهش خودسرزنشی

یکی از مهم‌ترین قدم‌ها، پذیرفتن وضعیت فعلی بدون قضاوت و سرزنش است؛ بسیاری از افراد به‌دلیل چاقی دچار احساس گناه، خجالت یا بی‌ارزشی می‌شوند که خود این احساسات، استرس را افزایش می‌دهد؛ شناخت این افکار و جایگزینی آن‌ها با دیدگاه‌های واقع‌بینانه و مهربانانه نسبت به خود، نقش مهمی در کاهش فشار روانی دارد.

2. تعیین اهداف کوچک و قابل‎دستیابی

تغییر سبک زندگی زمانی موفق‌تر است که هدف‌ها واقع‌بینانه و مرحله‌به‌مرحله باشند؛ مثلاً به جای هدف کلی مثل “باید لاغر شوم”، بهتر است بگوییم “امروز ۱۵ دقیقه پیاده‌روی می‌کنم” یا “این هفته نوشابه نمی‌خورم”. رسیدن به این هدف‌های کوچک باعث افزایش اعتمادبه‌نفس و کاهش اضطراب ناشی از احساس ناتوانی می‌شود.

3. ورزش منظم، حتی در حد کم

ورزش فقط برای کاهش وزن نیست، بلکه یکی از مؤثرترین ابزارها برای کاهش استرس است؛ فعالیت‌های ساده‌ای مثل پیاده‌روی روزانه، تمرینات کششی یا یوگا می‌توانند خلق‌وخوی شما را بهتر کنند و فشار روانی ناشی از چاقی را کاهش دهند.

4. جستجوی حمایت اجتماعی

حرف‌زدن با دوستان، خانواده یا حتی گروه‌های حمایتی آنلاین می‌تواند احساس تنهایی را کم کند و به شما این اطمینان را بدهد که تنها نیستید؛ بضی از افراد هم از مشاوره با روانشناس یا متخصص تغذیه بهره زیادی می‌برند.

5. تمرین آرام‌سازی ذهن

استفاده از روش‌هایی مثل مدیتیشن، تنفس عمیق، نوشتن افکار و احساسات یا گوش‌دادن به موسیقی آرام، به مدیریت استرس کمک می‌کند؛ این تمرین‌ها ذهن را از درگیری‌های مداوم با ظاهر بدن یا وزن آزاد می‌کنند.

6. تغییر تدریجی الگوهای غذایی

برای مدیریت استرس و چاقی، به جای رژیم‌های سخت و محروم‌کننده، بهتر است عادت‌های غذایی به‌تدریج و با تمرکز بر سلامت تغییر داده شوند. حذف کامل موادغذایی موردعلاقه ممکن است استرس را بیشتر کند؛ در عوض، یادگیری کنترل مقدار و دفعات مصرف می‌تواند مؤثرتر باشد.

7. جراحی لاغری

اگر شما با وجود تلاش‌های فراوان، نتوانستید وزنتان را کاهش دهید یا همچنان تحت فشار روانی ناشی از چاقی زندگی می‌کنید، می‌توانید برای کنترل استرس و چاقی، با مشورت با پزشک، گزینه‌ی جراحی متابولیک یا جراحی لاغری را در نظر بگیرد؛ این جراحی‌ها مثل اسلیو یا بای‌پس معده و… علاوه‌بر کاهش حجم معده، باعث کاهش اشتها و ایجاد تغییراتی در ترشح هورمون‌های گرسنگی می‌شوند.

از همه مهم‌تر، کاهش وزن قابل‌توجه بعد از جراحی معمولاً به بهبود خلق‌وخو، کاهش اضطراب و افزایش کیفیت زندگی منجر می‌شود؛ البته قبل از اینکه تصمیم نهایی‌تان را بگیرید، بهتر است شرایط روحی و جسمی‌تان را زیر نظر یک پزشک متخصص و باتجربه بررسی کنید؛ اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، می‌توانید برای دریافت مشاوره رایگان، از طریق شماره زیر با تیم دکتر حیدری در تماس باشید.

09923631169

جمع‌بندی

استرس و چاقی رابطه پیچیده و گاه ناامیدکننده‌ای دارند، اما خبر خوب این است که شما تنها نیستید و این چرخه منفی قابل‌شکستن است؛ شما می‌توانید با ایجاد تغییرات کوچک و مداوم در سبک‌زندگی، داشتن حمایت عاطفی و تمرکز روی آرامش درونی، هم وزن خودتان را کنترل کنید و هم استرستان را کاهش دهید.

اگر همه روش‌ها را امتحان کرده‌اید و هنوز با اضافه‌وزن و فشارهای روحی آن درگیر هستید، از اینکه از یک متخصص کمک بگیرید، نترسید! جراحی‌های لاغری دقیقا برای همین طراحی شده‌اند، تا فرصتی دوباره برای داشتن بدنی سالم‌تر و ذهنی آرام‌تر را به شما هدیه بدهند.

یادتان باشد که هیچ تغییری کوچک نیست و هر گام شما به سمت سلامتی، یک پیروزی بزرگ است! شما سزاوار زندگی‌ای هستید که در آن با بدنتان در صلح و آرامش باشید!

برای مطالعه بیشتر شما

Obesity and Stress

Stress in obesity: Cause or consequence?

Stress and Obesity

Stress and weight gain: The connection and how to manage it

How Stress Can Cause Weight Gain