فهرست این مقاله
اصلیترین علت چاقی در افراد چیست؟
یکی از معضلها و چالشهای اصلی در جهان یافتن علت چاقی ناگهانی در افراد است. به همین دلیل یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از این موضوع دغدغه اصلی کارشناسان و افراد متخصص در این حوزه میباشد.
برخی از افراد از دوران کودکی دچار اضافه وزن میشوند اما بسیاری از مراجعه کنندگان به کارشناسان تغذیه از چاقی ناگهانی رنج میبرند، یعنی افرادی که همیشه وزن پایینی داشتند و به طور ناگهانی دچار اضافه وزن شدید شده اند. بالا رفتن وزن بهطور ناگهانی میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد.
در این پست سعی داریم دلایل اضافه وزن و راهکارهایی برای جلوگیری از آن را با شما در میان بگذاریم.
چاقی به چه معناست؟
با استفاده از شاخص توده بدنی یا همان BMI، که با استفاده از قد و وزن است، تناسب اندام را در افراد مشخص میشود. چاقی میتواند خطرات جدی و جبران ناپذیری برای افراد سالم به دنبال داشته باشد اما افرادی که درگیر بیماری های جدی مانند سرطان و دیابت هستند بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
جالب است بدانید که BMI معیار دقیقی برای میزان چاقی نیست و دارای محدودیت هایی است. عواملی مانند جنسیت، سن، نژاد و توده عضلانی بر رابطه BMI بدن میتواند تأثیرگذار باشد.
جدول طبقه بندی چاقی براساس BMI
رتبه | BMI |
کمبود وزن | 5/18 یا کمتر |
وزن ایدهآل | 5/18 تا 25 |
اضافه وزن | 25 تا 30 |
چاقی درجه1 | 30 تا 35 |
چاقی درجه2 | 35 تا 40 |
چاقی درجه3 یا چاقی شدید | 40 به بالا |
از نشانه های چاقی میتوان به اضافه وزن و چربی اشاره کرد که با اندازهگیری BMI مشخص میشود. اگر شاخص توده بدنی 30 یا بیشتر از آن باشد، فرد دچار چاقی است.
برای محاسبه این شاخص میتوانید به متخصص تغذیه مراجعه کنید و در صورتی که چاقی و اضافه وزن شما مشخص شد، باید دلایل چاقی را بررسی کرده و برای برطرف کردن و درمان آن اقدام کنید. قطعا همراه بودن با یک متخصص دلسوز و کاربلد پیمودن این راه را برای شما راحتتر میکند.

شرایط داخلی بدن میتواند علت چاقی محسوب شود؟
اگر کالری دریافتی بدن شما بیشتر از سوزاندن آن باشد، میتواند منجر به چاقی شود. این کالری های دریافتی بعد از گذشت زمان، جمع میشوند و چاقی را در افراد به دنبال دارند.
از اصلی ترین عوامل مؤثر در چاقی میتوان به دریافت کالری زیاد و عدم تحرک اشاره کرد اما دلایل دیگری نیز وجود دارند که میتوانند غیرقابل کنترل باشند.
- چاقی به دلیل ژنتیک: یکی از عوامل مؤثر در چاقی، ژنتیک افراد است. ژنتیک میتواند بر چگونگی هضم غذا و سوخت وساز بدن مؤثر باشد. افرادی هستند که با وجود مصرف زیاد موادغذایی وزنشان افزایش ندارد اما افرادی با خوردن موادغذایی هر چند کم، وزنشان به شکل محسوسی بالا میرود. این اختلاف در افراد مختلف به دلیل تأثیر ژنتیک در تناسب وزن است. طی تحقیقاتی مشخص شد علت 40 تا 70 درصد افزایش وزن، ژنتیکی است.
- چاقی براثر افزایش سن: علت چاقی دراثر افزایش سن، سرعت متابولیسم کٌند در بدن است. جالب است بدانید که بالا رفتن سن باعث تحلیل ماهیچه ها در بدن میشود. طبق گفته پژوهشگران، بعد از 30سالگی، سالیانه 3تا 8 درصد حجم ماهیچه ها تحلیل میرود. فعالیت ماهیچه ها در سوختوساز بدن و بالا بودن متابولیسم نقش دارند و زمانی که حجم ماهیچه ها دراثر افزایش سن تحلیل میرود، حجم چربی به دلیل کم شدن عملکرد ماهیچه ها افزایش مییابد و فرد در سنین بالاتر چاق میشود.
- رابطه بین خواب کافی و چاقی: نداشتن استراحت کافی باعث تغییرات هورمونی در بدن میشود و میتواند باعث گرسنه تر شدن افراد شود. زمانی که ریتم خواب در افراد بهم میریزد، بدن هورمون گرلین را به میزان زیادی ترشح میکند که این هورمون باعث افزایش اشتها در بدن میشود. پس علت چاقی و اضافه وزن در افراد میتواند خواب نامنظم و نداشتن استراحت کافی باشد.

- رابطه سندروم تخمدان پلیکیستیک با چاقی: سندروم تخمدان پلیکیستیک، یک بیماری در خانمها است که در آن هورمونهای تولید مثلی زنان از تعادل خارج میشوند. این سندروم استفاده از هورمون انسولین را دشوار میکند و به دنبال آن قند به انرژی در دسترس بدن تبدیل نمیشود. افزایش وزن در افرادی که با این عارضه درگیر هستند به شکل چربیهایی ناحیه شکم و پهلو را درگیر میکند. پس سندروم تخمدان پلیکیستیک در خانمها میتواند علت چاقی شکم محسوب میشود.
- چاقی دراثر کم کاری تیروئید: بعضی از افراد علت چاقی خود را کم کاری تیروئید اعلام میکنند. هنگامی که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروکسین تولید نکند، فرد دچار کم کاری تیروئید است. وظیفه هورمون تیروکسین، تنظیم متابولیسم و سوختوساز بدن است.
- آرتروز موجب چاقی میشود: جالب است بدانید که آرتروز به تنهایی موجب چاقی نمیشود اما به علت احساس درد هنگام حرکت دادن مفاصل، فعالیت بدن کاهش مییابد و فرد دچار اضافه وزن و چاقی میشود.
- مصرف دارو و افزایش وزن: آیا مصرف دارو میتواند علت چاقی محسوب شود؟ در پاسخ به این سؤال، خوب است بدانید که مصرف برخی داروها باعث تغییر متابولیسم و سوختوساز بدن و درنهایت بالا رفتن ناگهانی وزن میشود. از داروهایی که باعث افزایش وزن در افراد میشوند میتوان به داروهایی که برای دیابت، فشارخون و یا درمان افسردگی مصرف میشوند، اشاره کرد.
- چاقی بعد از ترک سیگار: بعضی از افراد بعد از ترک کردن سیگار، با بالا رفتن استرس مواجه میشوند که برای مقابله با این حس، به پرخوری دچار میشوند. افرادی که در سه ماهه اول دوره ترک سیگار هستند، بیشترین مقدار اضافه وزن را تجربه میکنند.
- نارسایی قلبی میتواند علت چاقی محسوب شود: تورم در ناحیه خاصی از بدن و اضافه وزن ناگهانی، میتواند در اثر حبس مایعات و یا نارسایی قلبی باشد. خون در بدن با سرعت مشخصی در جریان است و به قلب میرسد.

اگر سرعت جریان خون در بدن دچار اختلال شود و خون با سرعت همیشگی وارد قلب و یا از آن خارج نشود، مایعات در بافتهای بدن جمع میشود و باعث ایجاد تورم در بدن میشود. این تورم در نواحی مانند شکم، مچ و ساق پا میتواند رخ دهد. افزایش وزن دوکیلویی در یک هفته میتواند از علائم نارسایی قلبی باشد. پس در موارد خاص میتوان علت چاقی شکم را نارسایی قلبی و حبس مایعات در بافت شکم در نظر گرفت.
- چاقی به دلیل مشکلات کلیوی: گاهی علت افزایش وزن میتواند از علائم بیماریهای کلیوی محسوب شود. در این بیماری، به دلیل درست کار نکردن کلیه ها، بدن مایعات را در خود نگه میدارد. کلیههایی که دچار آسیب شدهاند، نمیتوانند آب اضافی و مواد سمی را از بدن دفع کنند به همین دلیل این مواد در بافتهای بدن جمع میشود و افزایش وزن را به دنبال دارد.
- بارداری میتواند علت افزایش وزن محسوب شود: در دوران بارداری معمولا خانمها غذای بیشتری مصرف میکنند تا رشد کودک دچار اختلال نشود. به همین دلیل اضافه وزن و چاقی را تجربه میکنند. این اضافه وزن شامل وزن جنین، افزایش خونرسانی و بزرگ شدن رحم است.
توجه کنید که افزایش وزن در دوران بارداری کاملا طبیعی است و باید میزان این اضافه وزن تحت نظر پزشک تعیین شود تا مشکلی بهوجود نیاید. همچنین بعد از زایمان این اضافه وزن باید به حالت قبل بازگردد.
علت چاقی در کودکان
به طور کلی به وجود چربی های زائد در بدن چاقی گفته میشود. به کودکی که 20 درصد و یا بیشتر نسبت به همسنوسالان خود سنگینتر باشد، چاق گفته میشود. سبک زندگی نادرست افراد خانواده میتواند بر کیفیت سلامت کودکان نیز اثرگذار باشد.

عوارض چاقی در کودکان
کودکان دارای اضافه وزن، خطرات جدی جسمی و روانی را در این مرحله تجربه میکنند. این اضافه وزن حتی میتواند در دوران بزرگسالی نیز با افراد همراه بماند. همچنین میتواند خطر ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت و مشکلات قلبی را افزایش دهد. چاقی در کودکان میتواند باعث تعامل کمتر کودک با همسالان خود شود.
عوامل مؤثر بر چاقی در کودکان
از عواملی که بر چاقی کودکان تأثیرگذار است میتوان به الگوی غذایی نامناسب، کمبود تحرک، سبک زندگی و… اشاره کرد. چاق شدن کودکان به یک عامل وابسته نیست و همزمان وجود چند عامل مختلف میتواند علت چاقی کودکان محسوب شود.
- تأثیر ژنتیک بر چاق شدن کودک: ژنتیک میتواند علت چاقی در کودکان محسوب شود. البته وجود عوامل ژنتیکی به این معنی نیست که کودک حتما چاق میشود، بلکه چاقی با زمینه ژنتیکی در صورتی اتفاق میافتد که کودک بیشتر از میزان مورد نیازش انرژی دریافت کند.
- کمبود فعالیت بدنی و سوختوساز بدن: امروزه با وجود بازیهای کامپیوتری و کنسولهای بازی، فعالیت بدنی کودکان کاهش یافته و میتواند از علل چاقی محسوب شود. کودکان به انرژی و مواد غذایی مصرفی بیشتری نیاز دارند چون در سن رشد هستند و اگر تحرک و سوختوساز کافی نداشته باشند، این مواد غذایی مصرفی در بدن تجمع مییابد و چاقی را در کودک به دنبال دارد.
- مصرف میان وعدههای ناسالم باعث چاقی در کودک میشود: میان وعدههای ناسالم و گاها مضر میتواند در چاقی کودک نقش بهسزایی داشته باشد.کودکان در هنگام تماشای تلویزیون و یا بازیهای کامپیوتری، فعالیت بدنی کمتری دارند و میان وعدههای ناسالم بیشتری استفاده میکنند به همین دلیل اضافه وزن بیشتری نیز تجربه میکنند.
- اختلال در ترشح هورمون، علت چاقی در کودکان محسوب میشود: یک موضوع بسیار نادر که ممکن است رخ دهد، عدم تعادل هورمونها یا اختلالات ارثی در متابولیسم بدن است که باعث چاقی در کودکان میشود.

- مصرف نوشیدنیهای قندی تأثیر مستقیمی بر چاقی کودک دارد: مصرف نوشیدنیهای قندی هم از عوامل مؤثر در چاقی کودکان است. نوشیدنیهای قندی شامل نوشابههای گازدار، آبمیوه ها و سایر نوشیدنی های شیرین است که مطالعات نشان میدهد که مصرف این نوشیدنیها بر چاقی کودکان تأثیرگذار است، چون مصرف این نوشیدنیها کالری دریافتی بدن را بالا میبرد.
- استرس میتواند علت چاقی در کودکان محسوب شود: جالب است بدانید که استرس زیاد در کودکان خطر چاقی در آنها را افزایش میدهد چون بسیاری از کودکان در هنگام استرس دچار پرخوری میشوند.
بررسی علت چاقی در زنان
یکی از معضلاتی که امروزه خانمها با آن درگیر هستند، اضافه وزنهای ناگهانی و نداشتن تناسب اندام است. به طور کلی عوامل مختلفی بر اضافه وزن و چاقی در خانمها دخیل هستند که به بررسی برخی از آنها میپردازیم.
- مصرف برخی از داروهایی که به اصطلاح برای لاغری مورد استفاده بانوان قرار میگیرد، میتواند نتیجه عکس بهدنبال داشته باشد و نه تنها لاغری بهدنبال نداشته باشد بلکه باعث اضافه وزن بیشتر در خانمها شود.
- مصرف قرصهای ضدبارداری در خانمها، بعد از مدت زمانی باعث اضافه وزن میشود.
- برخی از خانمها بیشتر مدت زمان خود را در خانه سپری میکنند و این کم تحرکی میتواند زمینه افزایش وزن را در خانمها بهوجود آورد.
- بسیاری از خانمها افزایش وزن زیادی را در دوران بارداری تجربه میکنند. علت چاقی در این مورد، مصرف زیادی مواد غذایی است و اصطلاحا دچار پرخوری میشوند.
- خانمها معمولا نسبت به آقایون استرسیتر هستند و این موضوع خطر ابتلا به چاقی را در خانمها بیشتر میکند. استرس میزان ترشح هورمون کورتیزول را افزایش میدهد و این موضوع باعث میشود که شخص احساس گرسنگی کند. به همین دلیل اکثرا خانمها اظهار دارند که درگیر پرخوری استرسی هستند.

- عدم تعادل در ترشح هورمونها میتواند علت چاقی و افزایش وزن در خانمها محسوب شود. معمولا خانمها تغییرات هورمونی بالاتری را نسبت به آقایون تجربه میکنند. این تغییر هورمون میتواند سبب افزایش اشتها در خانمها شود.
- نداشتن رژیم غذایی مناسب و خواب کافی نهتنها در خانمها بلکه در همه افراد میتواند زمینهساز اضافه وزن باشد. این روزها مصرف غذاهای چرب و فستفودی جزئی از زندگی افراد شده و یکی از اصلیترین علل چاقی شکم در افراد میباشد. همچنین نداشتن خواب کافی و بیدار ماندن تا نصف شب باعث میشود هورمون گرسنگی در بدن افراد ترشح شود و میل به خوردن غذا افزایش یابد.
جلوگیری و درمان اضافه وزن و چاقی
همانطور که همیشه شنیدهایم، پیشگیری بهتر از درمان است. در مورد چاقی هم این موضوع صدق میکند. برای جلوگیری از چاقی سعی کنید رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرید و مصرف غذاهای چرب و فستفودی را کاهش دهید. این موضوع باعث میشود که کالری دریافتی بدن را کنترل کنید و مصرف غذاهای مضر کاهش یابد.
ورزش، پیاده روی و فعالیت بدنی به صورت منظم میتواند خطر ابتلا به چاقی را کاهش دهد. همچنین ریزهخواری را در طول روز کنترل کنید و هیچ وعده غذایی اصلی را حذف نکنید و بهعنوان میان وعده سعی کنید از میوهها و سبزیجات استفاده کنید.
در پخت غذا از مصرف زیاد روغن، مخصوصا روغن جامد بپرهیزید و سعی کنید غذاها را بیشتر به صورت بخارپز و گریل شده میل کنید. غذا خوردن به صورت آهسته در جلوگیری از افزایش وزن بسیار کارآمد است.
موارد گفته شده برای جلوگیری از اضافه وزن کاربرد دارند اما در صورتی که دچار اضافه وزن شدید میتوانید با کمک متخصص تغذیه رژیم غذایی متناسب با بدن خود را شروع کنید و به کاهش وزن اضافی خود به صورت مرحلهای اقدام کنید. همچنین در کنار رژیم غذایی مناسب، ورزش به صورت حرف های میتواند در درمان اضافه وزن بسیار مفید باشد.

در صورتی که چاقی به شکل شدیدتری شما را درگیر کند، با تشخیص پزشک متخصص میتوانید برای جراحی لاغری اقدام کنید و در کنار آن ورزش و رژیم غذایی مناسب را وارد برنامه روزانه خود کنید.
جمع بندی و نکات پایانی بررسی عوامل مؤثر بر چاقی
همانطور که در مطالب بالا اشاره شد، علت چاقی و اضافه وزن به شرایط مختلفی وابسته است. این عوامل میتوانند از دوران کودکی شروع شوند و تا بزرگسالی افراد را درگیر اضافه وزن کنند.
برای جلوگیری از این موضوع، مراجعه به متخصص تغذیه و بررسی ریشهای علل چاقی از گامهای مهم در درمان چاقی محسوب میشود چون تشخیص اشتباه میتواند منجر به ارائه راهکار اشتباه شود و نهتنها چاقی درمان نشود بلکه اضافه وزن به صورت جدیتری بازگردد.
شما میتوانید سوالات خود را در زمینه عوامل مربوط به بروز چاقی با کارشناسان و متخصصان تیم ما در میان بگذارید و بهترین راهکار را با توجه به شرایط بدنی خود دریافت کنید.
بدون نظر