اگر تابه‌حال عمل بای پس معده را تجربه کرده‌ باشید، حتما در جریان هستید که این عمل، از مهم‌ترین عمل‌های جراحی است و نیاز به مراقبت‌های زیادی دارد. مراقبت های بعد از عمل بای پس معده خیلی مهم هستند و به شما کمک می‌کنند تا با سرعت بیشتری به سلامتی خود برگردید. یادتان باشد عمل جراحی قدم اول برای رسیدن به وزن ایده آل است و اگر مراقبت بعد از عمل بای پس معده جدی گرفته نشود، عمل شما نتیجه‌ای نخواهد داشت. چه بسا در مواردی، افراد بعد از عمل به اندازه‌ی کافی وزن کم نکردند و یا مدتی بعد از رسیدن به وزن ایده‌آل، دوباره دچار افزایش وزن و چاقی شده‌اند.

مهم ترین بخش مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، تغذیه مناسب است. چرا که اولا معده‌ی شما در روزهای اول توانایی هضم هر نوع غذایی را ندارد و ثانیا شما باید نیازهای بدن به موادمعدنی و ویتامین‌ها را تامین کنید تا دچار بیماری و سوءتغذیه نشوید. فراموش نکنید تمامی موارد گفته شده نمونه‌هایی از توصیه پزشک است و این توصیه‌ها در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. پس در مورد مراقبت‌ های بعد از عمل بای پس معده، حتما جراح خودتان مشورت کنید و دست به خوددرمانی نزنید! تا انتهای این مقاله با ما باشید تا درمورد روش های مراقبت بعد از عمل بای پس معده، بیشتر توضیح دهیم.

عمل بای پس چیست و چگونه انجام میشود

بی‌شک یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین جراحی‌های لاغری عمل بای پس است. هدف از انجام این عمل لاغری کم‌شدن وزن از طریق کم‌شدن حجم معده است. به این صورت که با کاهش حجم معده فرد زودتر احساس سیری می‌کند و بدن او مواد غذایی کمتری جذب می‌کند. به نظر می‌رسد این عمل با شرط اجرای کامل توصیه‌های پزشک و انجام کامل مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، نسبت به جراحی‌های دیگر لاغری عوارض کمتری دارد. فرآیند انجام این عمل دو بخش دارد.

• در بخش اول، حجم معده به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. به این منظور، ناحیه کوچکی از بالای معده، بریده می‌شود و بعد دوخته یا منگنه می‌شود. در این بخش عملا تنها حدود ۳۰ گرم در معده جا می‌شود. به این ترتیب شما زودتر احساس سیری می‌کنید و از پرخوری شما جلوگیری می‌شود.
• در بخش دوم، جراح، قسمتی از ابتدای روده‌ی کوچک را می‌برد و به معده‌ی دوخته یا منگنه شده‌ی بخش قبلی وصل می‌کند. به این ترتیب، طول روده کوتاه‌تر می‌شود و مقدار کمتری از مواد غذایی مصرف شده جذب بدن می‌شود.

در مجموع اگر نکات توصیه شده توسط پزشک در مورد مراقبت های بعد از عمل بای پس معده رعایت کنید، بسیار سریع‌تر از حالت معمول وزن خود را از دست می‌دهید و به وزن ایده‌آل خود می‌رسید.

 منظور از مراقبت های بعد از عمل بای پس معده چیست

همان‌طور که گفته شد طی عمل بای پس جذب مواد غذایی به مقدار قابل توجهی کم می‌شود. هر چند این عامل به کاهش وزن و درمان چاقی کمک زیادی می‌کند اما در عین حال عوارضی نیز خواهد داشت. به طور خلاصه می‌توان گفت همان‌طور که بدن ترکیبات مضر موادغذایی را کمتر جذب می‌کند، به همان شکل ترکیبات مفید آن مثل ویتامین‌ها را هم کمتر جذب خواهد کرد. این در حالی است که بدن ما به این ترکیبات نیازمند و وابسته است به طوری که ممکن است بیمار بعد از عمل دچار سوء تغذیه شود. برای رفع این خطر جراح به شما یک رژیم غذایی مخصوص و همین‌طور داروهای مکمل پیشنهاد می‌کند که باید دقیقا مطابق توصیه پزشک آن را مصرف کنید.

نکته ی دیگری که وجود دارد این است که عمل بای پس هم، مثل سایر عمل‌های جراحی، دوره‌ی نقاهت مخصوص خود را دارد و در نتیجه مراقبت های بعد از عمل بای پس معده لازم و ضروری به نظر می‌رسد به طوری که شامل رژیم‌غذایی، به اندازه خوابیدن بعد از عمل بای پس معده ،مصرف داروهای تجویز شده، ورزش بعد از عمل بای پس معده و… می‌شود. فراموش نکنید که توجه نکردن به مراقبت های بعد از عمل بای پس نه تنها می‌تواند عوارض این عمل را بیشتر کند بلکه ممکن است اضافه وزن شما دوباره بازگردد. در ادامه به چندین مورد از روش های مراقبت بعد از عمل بای پس معده می‌پردازیم.

مراقبت های بعد از عمل بای پس معده

مراقبت های بعد از عمل بای پس معده برای هر کسی که عمل را انجام داده است محدودیت‌ساز است، یعنی اینکه شما در مصرف غذاها، انجام کارهای روزانه، انجام فعالیت‌های بدنی دچار محدودیت می شوید.

البته این محدودیت‌ها کاملا موقتی هستند و جای هیچ نگرانی برای شما ندارد. در ادامه شما را بیشتر با این مراقبت‌ها آشنا می‌کنیم.

1- رژیم غذایی بعد از عمل بای پس

رژیم غذایی بعد از عمل بای پس در هر فرد متفاوت است. اما در حالت کلی به چهار مرحله تقسیم می‌شود. این که هر مرحله چقدر طول بکشد بستگی به این دارد که بدن شما چه قدر با تغییرات غذا خوردن روزانه‌تان سازگار است. هدف از این رژیم این است که هم موادغذایی مورد نیاز بدن‌تان تامین شود و هم اینکه معده‌ی شما کم کم آمادگی هضم غذاهای جامد را هم پیدا کند. معمولا این رژیم حدود ۳ ماه طول می‌کشد و شما مراحل زیر را پشت سر می‌گذارید.

 

رژیم غذایی پس از بای پس معده

• مرحله اول: فقط مایعات مصرف کنید

اولین و مهم ترین نکته درمورد مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، مصرف درست غذا است. بیمار در روز اول بعد از جراحی فقط می‌تواند مایعات شفاف را مصرف کند. بعد از آن در روزهای بعد می‌توانید مایعات دیگری نیز مصرف کنید. فراموش نکنید معده ی شما در این مرحله هنوز آمادگی پذیرش موادغذایی جامد حتی نرم‌شده را ندارد. برای مثال شما در این مدت می‌توانید از آب میوه رقیق، شربت شرین نشده و یا حتی شیر بدون چربی استفاده کنید. ماده غذایی دیگر که در این مدت خیلی خیلی مفید است، عصاره ی گوشت سفید یا قرمز است که می‌تواند جایگزین یک وعده‌ی غذایی کامل برای شما بشود. همچنین مصرف چای خیلی رقیق و قهوه بدون کافئین هم مشکلی ندارد. البته نه به مقدار زیاد!

• مرحله دوم: از مایعات و غذاهای پوره شده استفاده کنید

در این مرحله از مراقبت های بعد عمل بای پس معده که معمولا زمان آن یک هفته بعد از عمل جراحی است، شما می‌توانید از غذاهای پوره‌شده و له‌شده استفاده کنید. فراموش نکنید وعده‌های غذایی نباید زیاد چرب باشند و غذا باید کاملا خمیری شده باشد به‌طوری که هیچ قطعه‌جامدی از غذا مصرف نشود.

همچنین در این مرحله شما می‌توانید از مایعات غلیظ نیز استفاده کنید. برای مثال  شما می‌توانید در این مرحله میوه‌های له‌شده و سبزیجات پخته‌شده را میل کنید. سوپ خامه صاف‌شده و یا غلات پخته‌شده، گوشت چرخ‌شده، مرغ و ماهی بدون چربی و حتی پنیر و تخم‌مرغ هم اگر کاملا له‌شده و خمیری شده باشند می‌توانند جایگزین یک وعده غذایی کامل بشود. فراموش نکنید هر وعده‌غذایی باید شامل حدود ۴ تا ۶ قاشق غذاخوری باشد و مصرف آن به‌آرامی و حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد. شما می‌توانید در طی یک روز 3 تا 6 وعده‌غذایی به شکل توضیح داده شده، داشته باشید.

• مرحله سوم: غذاهای نرم میل کنید

مرحله قبل یعنی مصرف غذا به صورت پوره‌ای معمولا چند هفته‌ای طول می‌کشد. بعد از آن با تایید پزشک‌تان می‌توانید از غذاهای نرم که راحت جویده می‌شوند، میل کنید. برای مثال در این مرحله می‌توانید گوشت بدون چربی چرخ‌شده یا ماهی ریش‌شده را میل کنید. همچنین در این مرحله از مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، مصرف میوه‌های کنسروی بدون هسته هم مشکلی ندارد. شما می‌توانید در طی روز ۳ تا ۵ وعده غذایی داشته باشید و هر وعده شامل حدود نیم فنجان باشد. فراموش نکنید غذایت‌ان را به‌آرامی میل کنید و آن را خوب بجوید.

• مرحله آخر: به روال روزمره‌تان برگردید

بعد از گذشت ۸ هفته شما می‌توانید از غذاهای جامد و سفت‌تر میل کنید.‌ فراموش نکنید این مرحله از مراقبت های بعد عمل بای پس معده را حتما با تایید پزشک و به تدریج انجام دهید و یک به یک غذاهای جدید را امتحان کنید‌. در هر وعده‌ی غذایی می‌توانید حدود یک تا یک و نیم فنجان غذا میل کنید‌ اما حتما قبل از احساس سیری دست از غذا بکشید. ممکن است در این مرحله از مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، دچار دل درد یا استفراغ شوید اما کمکم وضعیت‌تان بسیار بهتر می‌شود. بهتر است همچنان از خوردن غذاهایی مثل نان، نوشابه گازدار،آجیل، غذاهای ادویه‌دار، غذاهای سرخ‌شده و … حداقل در اوایل مرحله آخر بپرهیزید. ممکن است با گذشت زمان و با تایید پزشک دوباره بتوانید این غذاها را هم میل کنید. دقت کنید حتی در این مرحله هم از تندخوری و پرخوری بپرهیزید.

سایر نکات مراقبت های بعد از عمل بای پس معده در رژیم غذایی

• حتما روزانه حدود ۲ لیتر مایعات بنوشید.
• حدود ۳۰ دقیقه قبل و بعد از غذا از نوشیدن مایعات خودداری کنید.
• مایعات را بین وعده مصرف کنید نه بین غذا.
• غذا را به آرامی بخورید و بنوشید و کاملا آن را بجوید تا دچار سندروم دامپینگ نشوید.
• از خوردن غذاهای پرچرب و یا خیلی شیرین بپرهیزید.
• سعی کنید وعده‌های غذایی‌تان سرشار از پروتئین باشد.
• مصرف الکل را کنار بگذارید.
• سعی کنید مصرف کافئین را کم کنید.
• مکمل‌های دارویی خود را مطابق توصیه پزشک مصرف کنید.
• حتما غذا را قبل از بلعیدن خوب بجوید.

2- قرص های بعد از عمل بای پس معده

به طور کلی قرص‌های بعد از عمل بای پس معده به دو دسته تقسیم می شوند:

• دسته اول قرص‌هایی هستند که برای کم‌کردن درد در عمل بای پس مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 امپرازول

قرص امپرازول یکی از آنهاست. این دارو برای دردمعده کاربرد دارد و افراد عادی نیز گاهی از آن استفاده می‌کنند، امپرازول در مراقبت های بعد عمل بای پس معده معمولا به صورت کپسولی هر صبح و شب و به طول سه ماه مصرف می‌شود.

استامینوفن کدئین

استامینوفن کدئین که همه ما این دارو را می‌شناسیم و از آن استفاده کرده‌ایم پزشک معالج با توجه به تشخیص خود برای مراقبت بعد از عمل بای پس معده هر هشت ساعت یک‌بار این دارو را تجویز می‌کند.

• دسته دوم شامل مولتی ویتامین و آمپول هپارین هستند.

مولتی‌ویتامین

داروی مولتی ویتامین را به‌خاطر کمبود و عدم جذب ویتامین‌ها، روزانه یک عدد استفاده می‌کنیم.

خیلی از افراد بدون مشکل برای دریافت ویتامین بیشتر از این دارو استفاده می‌کنند.

آمپول هپارین

آمپول هپارین که بسته به شاخص توده بدنی شما  بعد از عمل  به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود.

اورسودیول

مصرف داروی اورسودیول فقط برای کسانی که امکان مشکل در کیسه صفرا را دارند، تجویز می‌شود.

گاهی اوقات مراقبت بعد از عمل بای پس معده نیاز به تغییر روش ،از مصرف قرص به استفاده از شیاف دارد که شیاف دیکلوفناک روش دیگری برای جذب مسکن در بدن می باشد.

3- ورزش بعد از عمل بای پس معده

 ورزش را از کارهای خیلی سبک شروع کنید (قبل از هر اقدامی اول با جراح خود مشورت کنید). بهتر است در دوماه اول فقط به‌آرامی پیاده‌روی کنید. فراموش نکنید در این دو ماه به هیچ عنوان به ماهیچه‌های شکم‌تان فشار نیاورید و از ورزش‌های سنگین جدا خودداری کنید. بعد از این مدت می‌توانید کم کم روال فعالیت‌های روزمره خود را پیش بگیرید.

در این مرحله از مراقبت های بعد عمل بای پس معده، می‌توانید به ورزش‌هایی مثل ایروبیک و یا دویدن بپردازید. فراموش نکنید بدن شما هنوز آمادگی انجام ورزش‌های سنگین مثل وزنه‌برداری یا پرش را ندارد. میتوانید در ماه چهارم و پنجم شروع به ورزش‌های سنگین‌تر مثل یوگا و شنا کنید. حتی می‌توانید مدت زمان ورزش خود را هم کمی بیشتر کنید. بعد از گذشت شش ماه می‌توانید به هر ورزشی که مایل باشید بپردازید و روزانه تا حدود ۴۵ دقیقه برای ورزش وقت صرف کنید. ورزش به شما کمک می‌کند سریع‌تر به وزن ایده‌آلتان برسید و بعد از آن دوباره دچار بازگشت اضافه وزن‌تان نشوید. همچنین ورزش می‌تواند در بهبود وضعیت جسمی شما، تقویت عضلات و انعطاف‌پذیری بدن‌تان به شما کمک کند.

 

ورزش و رسیدن به وزن ایده‌آل

4- خوابیدن بعد از بای پس معده

یکی دیگر از مراحل مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، استراحت کردن است. همان‌طور که گفته شد بعد از عمل شما نیاز به استراحت بیشتر دارید. چند هفته اول به خود استراحت مطلق بدهید و هیچ برنامه‌ای برای خود نچینید. برای خوابیدن بهتر است سطح تخت کمی شیب‌دار باشد تا هم درد شکم کمتر شده و هم خطر سوزش‌ معده تا حد امکان برطرف شود. برای این کار می‌توانید چند بالش شیب‌دار استفاده کنید.

5- نقاهت بعد ازعمل بای پس

دوره نقاهت یا همان مدت بهبود عمل بای پس به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها نحوه برش معده ، مقدار حجم برداشته‌شده از معده و نوع عمل است. گرچه روش رایج این عمل‌ها روش لاپاراسکوپی است اما عمل باز نیز انجام می‌شود. منظور از جراحی بصورت لاپاراسکوپی این است که برش‌های کوچکی روی شکم شما ایجاد می شود و با ابزار مخصوص دوربین فیلم‌برداری (لاپاراسکوپ) وارد شکم شده و جراح حجم مشخص شده از معده را برمی‌دارد.

اگر جراحی به روش لاپاراسکوپی باشد دوره نقاهت بعد از عمل بای پس معمولا شامل ۲ تا ۳ روز بستری در بیمارستان می‌شود. بیمار پس از گذشت ۳ تا ۵ هفته می‌تواند به روند عادی زندگی خود برگردد. البته بازگشت به فعالیت‌های طبیعی به معنی بهبودی کامل نیست. اگر جراحی به روش جراحی باز باشد معمولا مدت بهبودی بیشتر طول می‌کشد. در این زمان از فشار اضافی بر روی معده جلوگیری کنید و بیشتر استراحت کنید. انجام هرگونه فعالیت سنگین بدنی در طی این دوره ممنوع است اما فعالیت های ورزشی ساده علی الخصوص پیاده روی بسیار مناسب است. یکی از فواید پیاده روی برای بیمار در این مرحله جلوگیری از یبوست است. اگر به پیاده روی رفتید زیاد آن را طولانی نکنید چون در این چند ماه بدن شما نباید خسته شود.

مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده

بد نیست بدانید که عمل بای پس معده با مینی بای پس فرق زیادی ندارند پس مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده با بای پس هم همین طور است.

برای درک بهتر این دو عمل از شرح تفاوت در نحوه عمل شروع می‌کنیم تا به مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده برسیم.

اولین تفاوت آنها نحوه برش معده می باشد، که در عمل مینی برش در یک راستا است ولی در بای پس معده فقط ابتدای معده برش می‌خورد که در ادامه روده به آن ‌وصل می‌شود. ولی عمل مینی، روده در آن جدا نشده است تا بخواهیم آن را پیوند بزنیم.

بعد از عمل بای پس کلاسیک لازم است که شما تحت نظر جراح خود باشید تا فشار خون، نبض و سطح اکسیژن خون شما بررسی شود. همچنین با دستور پزشک، برای کنترل درد می‌توانید از داروهای آرام‌بخش استفاده کنید. در مقاله « بای پس کلاسیک معده» همه‌چیز را به‌طور کامل در مورد این عمل توضیح داده‌ایم. با یک کلیک با تمام شرایط عمل بای پس کلاسیک معده بیشتر آشنا شوید.

مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده تماما شبیه بای پس معده است یعنی همان رژیم‌غذایی، نرمش‌ها و ورزش‌ها را دارد، با این تفاوت که در عمل مینی غذا به سرعت از معده به روده می‌رود و جذب ویتامین‌ها به نسبت بای پس به شدت کمتر می‌شود. همچنین حالت تهوع در عمل مینی بیشتر به سراغ بیمار می‌آید به همین دلیل در عمل مینی نسبت به بای پس، ما بیشتر به مصرف مولتی‌ویتامین‌ها احتیاج داریم. اما در عمل بای پس بیشتر به مسکن احتیاج داریم، دلیل آن هم ایجاد برش‌های بیشتر در حین انجام این عمل است.

سخن پایانی

چیزی که مشخص است این است که مراقبت های بعد از عمل بای پس معده و مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده به اندازه ی خود عمل یا شاید حتی بیشتر در رسیدن به وزن ایده‌آل و حفظ آن موثر است. یادتان باشد هدف اول جراحی‌های لاغری، درمان و یا پیشگیری از بیماری‌های چاقی و حفظ سلامت جسمی و روحی شماست و زیبایی ظاهری در درجات بعد قرار دارد. پس مراقب باشید با سهل‌انگاری در انجام مراقبت های بعد از عمل بای پس معده یا هر عمل جراحی لاغری دیگری، سلامت خود را به خطر نیندازید. در این مسیر جراح حتما به شما کمک خواهد کرد تا بهترین نتیجه را از عمل لاغری انجام شده بگیرید.

برای اینکه بهترین نتیجه را از جراحی لاغری بگیرید، علاوه‌بر مراقبت‌ های بعد از عمل بای پس معده باید از یک جراح ماهر و باتجربه هم کمک بگیرید. دکتر محمود حیدری با انجام بیش از 2000 جراحی لاغری، یکی از ماهرترین جراحان ایرانی است. می‌توانید روی تجربه دکتر حیدری حساب کنید و از ایشان کمک بگیرید. برای ارتباط بیشتر با دکتر حیدری با می‌توانید با شماره زیر تماس بگیرید.

۰۹۹۲۳۶۳۱۱۶۹

راستی اگر شما هم تجربه این عمل را دارید؛ لطفا در قسمت کامنت از مراقبت های بعد از عمل بای پس معده برای ما بگویید.

سوالات متداول

آیا دوران نقاهت عمل بای پس دردناک است؟

در چند هفته اول بعد از جراحی ممکن است احساس درد و خستگی داشته باشید. اگر مراقبت های بعد از عمل بای پس معده را به درستی انجام دهید؛ این علائم کم کم بعد از 4 الی 6 هفته از بین می‌روند.

بعد از عمل بای پس انتظار چه مقدار کاهش وزن را داشته باشیم؟

در 6 تا 8 هفته اول بعد از جراحی، اکثر بیماران 10 درصد از وزن خودشان را از دست می‌دهند. در 4 الی 5 ماه بعد از عمل می‌توانید انتظار داشته باشید با 50 درصد از وزن خود خداحافظی کنید.

 در مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، چه کارهایی را نباید انجام دهیم؟

در شش هفته اول بعد از جراحی از بلندکردن وسایل سنگین خودداری کنید. همچنین برای مدتی حرکات کششی را کنار بگذارید. مراقب باشید تا چند ماه بعد از عمل برای مدتی روی پا نایستید، یا بدون حرکت یک‌جا ننشینید.

 بعد از عمل مینی بای پس معده چه چیزهایی را نمی‌توان خورد؟

طبق چیزی که در مراقبت بعد از عمل مینی بای پس معده گفته شده است؛ شما باید بعد از عمل از خوردن غذاهای زیر دوری کنید:

• گوشت قرمزی که خیلی سفت یا خیلی خشک است.
• غذاهای پرچرب
• غذاهای پرادویه یا خیلی تند
• الکل