اطرافیانتان به شما گفته‌اند چاق و تپل شده‌اید؟ ولی شما خودتان این فکر را نمی‌کنید؟ برای اینکه بدانید آیا واقعاً چاق و یا تپل شده‌اید بهتر است حتماً با مفهوم و منظور چاقی آشنا شوید و بدانید که چاقی چیست. چاقی و اضافه‌وزن با آن چیزی که همه در نظر دارند متفاوت است؛ زیرا احتمالاً هیچ‌کس برای اینکه دقیقاً تعریف چاقی را بداند هیچ‌گونه تحقیق انجام نداده است. ما در این صفحه قرار است به شما بگوییم که چاقی یعنی چه و افرادی که دچار آن می‌شوند چه علائمی دارند، همراه ما باشید.
چاقی چیست؟
چاقی به معنای داشتن چربی اضافی در بدن است. این موضوع تقریباً یک بیماری مزمن و پیچیده به‌حساب می‌آید که می‌تواند بر سلامت کلی و کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. چاقی موضعی می‌تواند منجر به شرایط پزشکی جدی شود و بر عزت‌نفس و سلامت روانی فرد تأثیر بگذارد.
Obesity is commonly defined as having too much body fat. A BMI of 30 or higher is the usual benchmark for obesity in adults. Obesity increases the risk of serious medical conditions. Treatments include changing what you eat, adding activity and mental health support.
چاقی معمولاً به عنوان داشتن چربی بدن بیش از حد تعریف می‌شود. شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بالاتر معمولاً به عنوان معیار چاقی در بزرگسالان شناخته می‌شود. چاقی خطر ابتلا به مشکلات پزشکی جدی را افزایش می‌دهد. درمان‌ها شامل تغییر در رژیم غذایی، اضافه کردن فعالیت بدنی و حمایت از سلامت روان هستند.
منبع: my.clevelandclinic.org
علائم چاقی چیست؟
درحالی‌که چاقی یک بیماری است، اما علائم خاصی مانند سایر مریضی‌ها ایجاد نمی‌کند. یک پزشک متخصص با محاسبه موارد زیر چاقی را تعریف می‌کند:
1. شاخص توده بدنی (BMI)
شاخص توده بدنی، وزن متوسط بدن را در مقابل قد متوسط بدن اندازه‌گیری می‌کند. متخصصان از BMI برای درجه‌بندی چاقی استفاده می‌کنند.
· درجه‌بندی‌های BMI
متخصصان و جراحان چاقی را بر اساس BMI شما درجه‌بندی می‌کنند. سه درجه کلی از چاقی وجود دارد که پزشکان از آن‌ها برای تعیین اقداماتی که می‌توانید برای کاهش وزن انجام دهید، استفاده می‌کنند. این درجه‌ها به ترتیب به‌صورت زیر است:
– شاخص توده بدنی 1: از ۳۰ تا کمتر از ۳۵ kg/m² (کیلوگرم بر متر مربع)
– شاخص توده بدنی 2: از ۳۵ تا کمتر از ۴۰ kg/m²
– شاخص توده بدنی 3: بیشتر از 40 kg/m²
وقتی به مقیاس BMI فکر می‌کنید، مهم است به یاد داشته باشید که این مقیاس نمی‌تواند به طور دقیق خطرات احتمالی خاص را پیش‌بینی کند و نیاز به ارزیابی موارد دیگری نیز دارد.
برای اینکه دقیق‌تر بدانید بی ام آی چیست و چطور می‌توان آن را محاسبه کرد، مقاله‌ای که در این باره نوشتیم را از دست ندهید!
2. محیط دور کمر
محل جمع‌شدن وزن اضافی و چاقی در بیشتر افراد دور کمر. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC) می‌گوید محیط دور کمر بیشتر از ۳۵ اینچ برای بانوان و برای آقایان ۴۰ اینچ می‌تواند یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی یا دیابت نوع ۲ باشد.
علل چاقی چیست؟
بعد از آشنایی با علائم چاقی، نوبت اطلاع از علل چاقی است که در این بخش مهم‌ترین علل رخ‌دادن آن را به شما خواهیم گفت.
1. عوامل ژنتیکی
اگر کودکی دارای والدینی با اضافه‌وزن شدید است، بیشترین شانس را برای ابتلا به‌اضافه وزن مفرط دارد. پس چاقی به طور حتمی می‌تواند منشأ ژنتیکی نیز داشته باشد. ژن‌های افراد ممکن است بر میزان ذخیره چربی در بدن و جایی که آن چربی توزیع می‌شود تأثیر بگذارند.
2. سبک زندگی
سبک زندگی یکی دیگر از عوامل مؤثر در اضافه‌وزن و چاقی است. اگر سبک زندگی شما به سمت استفاده از فست‌فود و خوراکی‌های کارخانه‌ای باشد باعث می‌شود شما دچار افزایش چربی در بدن شوید. ولی اگر شما سبک زندگی سالمی را برای خودتان داشته باشید این اتفاق برایتان رقم نمی‌خورد و یا میزان رخ‌دادن آن کاهش پیدا می‌کند.
3. استرس و عصبانیت
حتماً شما هم افرادی را در اطرافتان دارید که زمانی که دچار استرس و یا عصبانیت می‌شوند شروع به خوردن غذا و یا خوراکی می‌کنند. داشتن این رفتار یکی از دلایل افزایش وزن است که با کنترل و درمان آن می‌توان از چاقی دوری کرد.
4. ناهنجاری‌های نوروژنیک
ناهنجاری نوروژنیک (neurogenic) یک اختلال است که در سیستم عصبی انسان به وجود می‌آید. این اختلال ممکن است به شکل‌های ساختاری، بیوشیمیایی و یا الکتریکی رخ دهند و می‌توانند منجر به بروز برخی از علائم شوند.
چاقی چگونه ایجاد می‌شود؟
چاقی در سطح پایه زمانی رخ می‌دهد که شما کالری بیشتری نسبت به نیاز بدنتان مصرف کنید. عوامل زیادی می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند که در ادامه برخی از آن‌ها را به شما توضیح می‌دهیم:
1. برخی داروها
داروهایی که برای درمان شرایط دیگر مصرف می‌کنید ممکن است بر افزایش وزن تأثیر بگذارد. نمونه‌هایی شامل داروهای ضدافسردگی، استروئیدها، داروهای ضدتشنج، داروهای دیابت و بتابلاکرها هستند.
2. ناتوانی
بزرگسالان و کودکان با ناتوانی‌های جسمی و یادگیری، بیشتر در معرض چاقی هستند.
3. عادات غذایی
مصرف کالری بیشتر از نیاز بدن، خوردن غذاهای فوق فرآوری شده، غذاها و نوشیدنی‌ها با قند بالا و غذاهای حاوی چربی اشباع شده ممکن است منجر به اضافه‌وزن شود.
4. ژنتیک
تحقیقات نشان می‌دهد که افراد چاق دارای ژن‌های خاصی هستند (ژن‌های آسیب‌پذیری به چاقی) که بر اشتها تأثیر می‌گذارد. مشخص نیست که آیا افراد دارای اضافه‌وزن همان ترکیب ژنتیکی را دارند یا خیر.
5. کمبود فعالیت بدنی
زمان زیاد صرف‌شده برای تماشای تلویزیون، بازی‌های ویدئویی یا استفاده از گوشی یا لپ‌تاپ، زمان شما را برای فعالیت بدنی کاهش می‌دهد و عدم داشتن فعالیت بدنی یکی از مؤثرترین موارد بر روی چاقی است.
6. کمبود خواب
کمبود خواب به میزان حداقل هفت ساعت می‌تواند بر هورمون‌هایی که احساس گرسنگی را کنترل می‌کنند تأثیر بگذارد و اشتها را افزایش دهد.
7. استرس
مغز و بدن شما به استرس با تولید هورمون‌هایی مانند کورتیزول که گرسنگی را مدیریت می‌کنند، واکنش نشان می‌دهند. زمانی که تحت استرس هستید، احتمال بیشتری دارد که غذاهای پرچرب و پرقند (غذاهای آرامش‌بخش) بخورید که بدن شما آن‌ها را به‌عنوان چربی اضافی ذخیره می‌کند.
8. مشکلات زمینه‌ای
بیماری‌هایی مانند سندرم متابولیک و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند عوارضی مانند افزایش وزن ایجاد کنند. مشکلات بهداشت روانی مانند اضطراب و افسردگی نیز می‌توانند منجر به مصرف غذاهای پرکالری شوند که مراکز لذت در مغز شما را فعال می‌کنند.
عوارض چاقی چیست؟
چاقی بر بدن شما به طرق مختلف تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان‌مثال، ممکن است تغییرات متابولیکی ایجاد کند که خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را افزایش دهد. چاقی همچنین می‌تواند تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت کلی شما داشته باشد.
1. تغییرات متابولیکی
متابولیسم به نحوه تبدیل کالری‌ها به انرژی برای تأمین نیازهای بدن اشاره دارد. زمانی که بدن شما کالری بیشتری نسبت به نیازش دارد، کالری‌های اضافی به لیپیدها تبدیل می‌شوند و در چربی‌های بدن ذخیره می‌شوند. وقتی بافت‌های ذخیره‌کننده لیپیدها پر شوند، سلول‌های چربی خود بزرگ‌تر می‌شوند. سلول‌های چربی بزرگ‌شده هورمون‌ها و مواد شیمیایی دیگری را ترشح می‌کنند که منجر به التهاب می‌شود.
التهاب می‌تواند به مقاومت به انسولین منجر شود، به‌طوری‌که بدن شما نتواند از انسولین برای کاهش قند و چربی‌های خون استفاده کند. سطح بالای قند و چربی در خون منجر به فشارخون بالا می‌شود. این شرایط به طور مشترک منجر به سندرم متابولیک می‌شوند.
2. بیماری‌های قلبی
چاقی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی، حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
3. بیماری کبد چرب
چربی‌های اضافی در خون به کبد شما می‌رسند که مسئول تصفیه خون است. زمانی که کبد شما شروع به ذخیره چربی اضافی کند، می‌تواند منجر به التهاب مزمن کبد (هپاتیت) و آسیب بلندمدت به کبد (سیروز) شود.
4. سنگ کیسه صفرا
سطح بالای کلسترول خون می‌تواند باعث انباشته‌شدن کلسترول در کیسه صفرا شود و خطر سنگ‌های کیسه صفرا و بیماری‌های کیسه صفرا را افزایش دهد.
5. بیماری کلیوی
فشارخون بالا، دیابت و بیماری کبد از جمله شایع‌ترین عوامل مؤثر بر بیماری مزمن کلیوی هستند.
سخن پایانی
برای اینکه بدانید واقعاً چاق شده‌اید یا نه بهتر است قبل از اینکه نگران و یا ناراحت شوید به سراغ این بروید که بدانید مفهوم چاقی چیست. ما در این صفحه به‌صورت کامل چاقی را برای شما تعریف کرده‌ایم و گفته‌ایم که علائم چاقی مواردی مانند افزایش محیط دور کمر و یا افزایش شاخص توده بدنی است. ولی در کنار این توضیحات به شما گفته‌ایم که برای اینکه موضوع چاقی برای شما واضح‌تر و شفاف‌تر شود تا نگرانی‌تان از بین برود، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. یکی از بهترین متخصصانی که می‌تواند در زمینه تشخیص چاقی به شما کمک کند، دکتر محمود حیدری است. دکتر محمود حیدری برای رهایی از نگرانی درباره چاقی، برای شما شرایطی را فراهم کرده است که از مشاوره رایگان استفاده کنید. برای دریافت مشاوره رایگان کافی‌ست با شماره زیر تماس بگیرید.
سؤالات متداول
1. آیا چاقی خطر مرگ زودرس را افزایش می‌دهد؟
آمار نشان می‌دهد که چاقی، خطر مرگ زودرس را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که با کاهش حتی مقدار کمی (۵% تا ۱۰%) از وزن فعلی خود می‌توانید این خطر را کاهش دهید.
2. چاقی چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان چاقی و پیداکردن وزن ایدئال روش‌های زیادی وجود دارد برای مثال مراجعه به یک پزشک متخصص تغذیه، شروع ورزش و افزایش فعالیت بدنی و مواردی ازاین‌دست.
3. چگونه از بروز چاقی باید پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از چاقی می‌توانید هر روز صبحانه میل کنید، تحرک داشته باشید و ورزش کنید، حداقل 8 لیوان آب در طول روز بنوشید، از میوه و سبزیجات بیشتری استفاده کنید و سعی کنید چک‌آپ‌های پزشکی‌تان را به موقع انجام دهید.
برای مطالعه بیشتر
Obesity: What You Need to Know
بدون نظر