در دنیای پرسرعت و راحت امروزی، شیوع چاقی و اضافه‌وزن به مرز هشدار رسیده است. با سبک‌زندگی کم‌تحرک و غذاهای نامناسب و فرآوری‌شده، هر روز تعداد بیشتری از ما با چاقی درگیر می‌شویم. درحالی‌که خیلی از افراد چاقی را فقط یک مسئله ظاهری می‌دانند، باید بدانیم که این بیماری با کسی شوخی ندارد و سلامت ما را به‌طور جدی تهدید می‌کند. امروز می‌خواهیم در مورد عوارض چاقی حرف بزنیم تا این غول بی‌شاخ و دم را بیشتر بشناسیم و با آن جدی‌تر از گذشته برخورد کنیم.

عوارض چاقی

1- سلامت قلبی عروقی

داشتن اضافه‌وزن، به‌طور چشم‌گیری خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف قلبی عروقی را زیاد می‌کند. بیماری‌هایی مثل:

• فشارخون بالا

چربی اضافی قلب را مجبور می‌کند تا خون را با نیروی بیشتری پمپاژ کند که این‌کار در نهایت به فشارخون بالا ختم می‌شود. فشارخون بالا به رگ‌ها فشار وارد می‌کند و خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و مشکلات کلیوی را بالا می‌برد.

• بیماری عروق کرونر

افرادی که مشکل اضافه‌وزن را دارند، بیشتر مستعد این هستند که رگ‌های خونی آن‌ها تنگ بشود و خون کمتری به قلب برسد. این وضعیت باعث درد قفسه سینه و حملات قلبی می‌شود.

• نارسایی قلبی

یکی دیگر از عوارض چاقی، نارسایی قلبی است. ماهیچه‌های قلب به‌مرور زمان به‌دلیل فشاری که به آن‌ها وارد می‌شود ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند به‌درستی خون را پمپاژ کنند. این وضعیت باعث خستگی، تنگی نفس و تورم در اندام‌ها می‌شود.

• سکته مغزی

چاقی به تشکیل لخته‌های خون و سفت‌شدن رگ‌ها کمک می‌کند. این‌کار باعث می‌شود خون به مغز نرسد و در نتیجه سکته مغزی اتفاق بیفتد.

2- دیابت نوع دو

8 نفر از 10 نفری که با دیابت نوع دو دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به اضافه‌وزن مبتلا هستند. دیابت نوع دو وقتی اتفاق میفتد که قندخون بیش‌ازحد بالا باشد. متاسفانه رفته رفته دیابت نوع دو باعث به وجود آمدن بیماری‌های زیر می‌شود.

• بیماری قلبی
• سکته مغزی
• بیماری کلیوی
• مشکلات چشمی
• آسیب‌های عصبی

3- مشکلات مفصلی

اضافه‌وزن فشار زیادی به مفاصل بدن وارد می‌کند و در نهایت ممکن است به مشکلات زیر ختم شود:

• آرتروز

یکی دیگر از عوارض چاقی آرتروز است. خصوصا مفاصلی که وزن را تحمل می‌کنند مثل مفصل زانو، باسن و ستون فقرات آسیب بیشتری می‌بینند. فشار اضافی وزن روی مفاصل به تجزیه غضروف‌ها کمک می‌کند و در نتیجه باعث درد، سفتی و کم‌شدن دامنه تحرک می‌شود.

• نقرس

یکی از متهمان اصلی ابتلا به نقرس، اضافه‌وزن بیش‌ازحد است. با بیشترشدن تولید اسیداوریک در بدن، مفاصل التهاب دردناکی را تجربه می‌کنند. نقرس بیشتر در انگشت شست پا اتفاق میفتد.

• کمردرد

یکی دیگر از عوارض چاقی کمردرد است. اضافه‌وزن بیش‌ازحد مب کمر فشار زیادی وارد می‌کند و باعث درد و ناراحتی مزمن در کمر می‌شود.

4- مشکلات تنفسی

یکی دیگر از عوارض اضافه وزن، مشکلات تنفسی است. در ادامه با این مشکلات بیشتر آشنا خواهیم شد.

• آپنه خواب

اضافه‌وزن می‌تواند راه‌های هوایی را در طول خواب مسدود کند و باعث قطع تنفس و کم‌شدن سطح اکسیژن خون بشود. آپنه خواب می‌تواند خواب‌آلودگی در طول روز، خستگی و بیشترشدن خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی را ایجاد کند.

• آسم

کسی که با اضافه‌وزن درگیر است، ممکن است علائم آسم را به‌دلیل التهاب و کاهش ظرفیت ریه تجربه کند.

• کاهش عملکرد ریه

اضافه‌وزن می‌تواند ظرفیت ریه را کم کند و روی تنفس درست تاثیر منفی بگذارد. همچنین چاقی بیش‌ازحد خطر ابتلا به عفونت و مشکلات تنفسی را هم بیشتر می‌کند.

5- مشکلات سلامت روان

متاسفانه چاقی علاوه‌بر سلامت فیزیکی، می‌تواند با سلامت روان ما هم بازی کند. در ادامه با برخی از تاثیرات چاقی بر سلامت روان بیشتر آشنا خواهیم شد.

• افسردگی و اضطراب

کسانی که مشکل اضافه‌ون درگیر هستند، ممکن است با تبعیض و کم‌شدن عزت ‌نفس مواجه شوند. این مشکلات می‌تواند فرد چاق را به افسردگی و اختلالات اضطراب نزدیک و نزدیک‌تر کند. در واقع افسردگی و اعتماد به نفس یکی از عوارض چاقی است که بسیار شایع می‌باشد.

• انزوای اجتماعی

تاثیر روانی و عاطفی اضافه‌وزن می‌تواند فرد چاق را به انزوا و کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی بکشاند.

6- سرطان

چاقی با احتمال خطر ابتلا به سرطان، تاثیر مستقیم دارد. در ادامه با چند سرطان رایج که با چاقی ارتباط مستقیم دارند، آشنا می‌شویم.

• سرطان سینه

زنان یائسه که با چاقی درگیر هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.

• سرطان کولورکتال

اضافه‌وزن با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده‌بزرگ مرتبط است.

• سرطان آندومتر

چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل در ابتلا به سرطان آندومتر است. آندومتر یک نوع سرطان است که پوشش داخلی رحم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

• سرطان کلیه

یکی دیگر از عوارض چاقی، سرطان کلیه است. افراد درگیر با اضافه‌وزن، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کلیه هستند.

7- مسائل مربوط به باروری

اضافه‌وزن می‌تواند روی سلامت باروری زنان و مردان تاثیر زیادی بگذارد.

• ناباروری

چاقی باعث عدم تعادل هورمونی و اختلال باروری در زنان و مردان می‌شود.

• سندروم تخمدان پلی کیستیک

زنانی که اضافه‌وزن دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند. این سندروم می‌تواند منجر به پریودهای نامنظم، ناباروری و سایر عوارض شود.

8- اختلالات گوارشی

چاقی با بیشترشدن اختلالات گوارشی، ارتباط مستقیمی دارد. اختلالاتی مثل:

• ریفلاکس معده

اضافه‌‌وزن  باعث ضعیف‌شدن ماهیچه‌ای که اسید معده را به مری باز می‌گرداند، می‌شود و در نتیجه رفلاکس معده اتفاق میفتد.

• بیماری کیسه صفرا

یکی از عوارض چاقی، به‌وجودآمدن سنگ کیسه صفرا و بیماری کیسه صفرا است.

• پانکراتیت

چاقی خطر ابتلا به پانکراتیت (التهاب پانکراس) را بیشتر می‌کند.

چطور با اضافه‌وزن و خطرات چاقی خداحافظی کنیم؟

درمان اضافه‌وزن معمولا شامل ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، تغییرات رژیم غذایی، فعالیت بدنی و در بعضی موارد جراحی لاغری است. در ادامه در مورد روش‌های رایج برای درمان چاقی صحبت می‌کنیم.

1- رژیم غذایی و تغذیه

تغذیه و رژیم غذایی با تمرکز بر یک برنامه غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی، نقش مهمی در مدیریت اضافه‌وزن دارند. پس دو مورد زیر را فراموش نکنید:

• محدودیت کالری

مصرف کالری کمتر به کم‌کردن وزن کمک می‌کند. کالری کمتر را می‌توان از طریق کنترل وعده‌های غذایی، کم‌کردن غذاهای پرکالری و خوردن غذاهای سالم‌تر به دست آورد.

• رژیم غذایی متعادل

رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه‌ها، غلات و پروتئین‌های بدون چربی، یک رژیم عالی و مناسب است. علاوه‌بر آن باید مصرف نوشیدنی‌های شیرین‌شده و غذاهایی که چربی‌های اشباع‌شده دارند را کنار بگذارید.

2- فعالیت‌های فیزیکی

فعالیت فیزیکی منظم نقش مهمی در درمان عوارض چاقی دارد. فعالیت‌هایی مثل:

• ورزش منظم

سعی کنید حتما حداقل 150 دقیقه در هفته، فعالیت‌های هوازی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا را داشته باشید. در کنار فعالیت‌های هوازی، تمرینات قدرتی را برای عضله‌سازی و بیشترشدن متابولیسم بدن، انجام دهید.

• تغییرات سبک زندگی

فعالیت‌های بدنی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. فعالیت‌‌هایی مثل:

• بالارفتن از پله‌ها به‌جای آسانسور
• پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری به‌جای رانندگی در مسافت‌های کوتاه

3- مداخله پزشکی

مداخله پزشکی در موارد شدید چاقی، ممکن است به کمک بیمار بیاید. مداخلاتی مثل:

• داروها

در بعضی از موارد، ممکن است پزشک برای شما داروهایی را برای کم‌کردن وزن تجویز کند. این داروها با سرکوب اشتها، کاهش جذب مواد مغذی و یا افزایش متابولیسم، به لاغری شما کمک می‌کند. این داروها حتما باید در کنار تغییرات سبک‌زندگی و تحت‌نظارت پزشک مصرف شود.

• جراحی چاقی

برای کسانی که با اضافه‌وزن شدید و عوارض چاقی درگیر هستند، ممکن است با تشخیص پزشک بتوانند از جراحی چاقی کمک بگیرند. جراحی چاقی با روش‌هایی مثل بای‌پس معده، مینی بای‌پس معده، اسلیو معده و کانتورینگ و … انجام می‌شود. در این نوع جراحی‌ها مصرف غذا و دریافت کالری شما کمتر از قبل می‌شود و کاهش وزن چشم‌گیری را تجربه خواهید کرد.