در دنیای امروز که چاقی به یک اپیدمی جهانی تبدیل شده، بیماری های ناشی از چاقی مثل نقرس بیشتر از قبل موردتوجه قرار گرفته‌اند؛ نقرس، که از تجمع کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل ناشی می‌شود، در افراد چاق تا ۱۰ برابر شایع‌تر است؛ افزایش‌وزن نه‌تنها تولید اسید اوریک را بیشتر می‌کند، بلکه با کاهش دفع کلیوی آن، خطر حملات دردناک نقرس را هم تشدید می‌کند؛ در این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی ارتباط چاقی و نقرس بپردازیم و استراتژی‌های کاهش‌وزن برای پیشگیری و مدیریت این بیماری را با هم بررسی کنیم.

نقرس چیست؟

نقرس (Gout) نوعی آرتریت التهابی‌ست که با حملات دردناک و عودکننده خودش را نشان می‌دهد؛ این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اسید اوریک اضافی در بدن جمع شده و کریستال‌های تیزی را در مفاصل، به‌ویژه انگشت بزرگ پا، تشکیل می‌دهند.

اگرچه انگشت بزرگ پا شایع‌ترین محل ابتلای نقرس است، اما این بیماری می‌تواند مفاصل دیگری مانند پا، مچ پا، زانو، دست، مچ دست یا آرنج را هم درگیر کند.

اسید اوریک به‌طور طبیعی از تجزیه پورین‌ها، ترکیباتی که در غذاهایی مثل گوشت قرمز، صدف و آبجو یافت می‌شوند، تولید می‌شود؛ چاقی به‌عنوان یک عامل خطر کلیدی برای نقرس شناخته شده و مدیریت آن می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر و شدت این بیماری داشته باشد.

Common symptoms include severe joint pain, swelling, redness, and warmth, often starting in the big toe.

علائم شایع این بیماری [نقرس] شامل درد شدید مفاصل، تورم، قرمزی و احساس گرماست که اغلب از انگشت شست پا شروع می‌شود.
منبع: alernakidneyhealth.com

چه ارتباطی بین چاقی و نقرس وجود دارد؟

چاقی یکی از چالش‌های اصلی سلامت جهانی‌ست و مطالعات متعدد ارتباط بین چاقی و افزایش خطر هیپراوریسمی (بالابودن اسید اوریک در خون) و نقرس را تأیید کرده‌اند؛ در ادامه، تأثیرات چاقی بر نقرس را با هم بررسی خواهیم کرد.

1- افزایش خطر ابتلا به نقرس با افزایش وزن

تحقیقات نشان داده‌اند که افراد چاق تا ۱۰ برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی در معرض ابتلا به نقرس هستند؛ دلیل اصلی این موضوع، کاهش کارایی کلیه‌ها در دفع اسید اوریک است؛ چاقی می‌تواند باعث شود که بخش‌های فیلترکننده کلیه‌ها، که به آن‌ها گلومرول گفته می‌شود، درست کار نکنند. وقتی این بخش‌ها آسیب ببینند یا عملکردشان ضعیف باشد، کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند مواد زائدی مثل اسید اوریک را به‌خوبی از بدن دفع کنند.

علاوه‌براین، چاقی باعث فعال‌شدن سیستمی به نام رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون در بدن می‌شود که فشارخون را بالا برده و به کلیه‌ها آسیب بیشتری وارد می‌کند.

نتیجه این اتفاقات، آسیب کلیوی ناشی از چاقی (نفروپاتی مرتبط با چاقی) است که باعث می‌شود دفع اسید اوریک کاهش پیدا کرده و در نتیجه خطر ابتلا به نقرس افزایش پیدا کند.

2- تولید بیش‌ازحد اسید اوریک در بدن افراد چاق

در بدن افرادی که اضافه‌وزن دارند، فرآیندهای بازسازی و تخریب بافت‌ها سرعت بیشتری دارند و همین موضوع باعث تولید بیشتر اسید اوریک می‌شود؛ افزایش اسید اوریک خون شرایط را برای تشکیل کریستال‌های اورات در مفاصل فراهم کرده که عامل اصلی بروز نقرس است.

3- مقاومت به انسولین و تاثیر آن بر دفع اسید اوریک

مقاومت به انسولین حالتی‌ست که بدن به هورمون انسولین (مسئول تنظیم قندخون) پاسخ مناسبی نمی‌دهد و این وضعیت در افراد چاق شایع است؛ مقاومت به انسولین عملکرد کلیه‌ها را مختل کرده و باعث کاهش دفع اسید اوریک می‌شود؛ علاوه‌براین، چربی بدن هورمون‌هایی به نام آدیپوسیتوکین‌ها مانند آدیپونکتین و لپتین ترشح می‌کند که در افزایش سطح اسید اوریک نقش دارند و هیپراوریسمی را تشدید می‌کنند.

تجمع چربی در ناحیه شکم (چربی احشایی) نسبت به چربی زیرجلدی (مثلاً در ران‌ها) خطرناک‌تر است؛ چراکه چربی احشایی هورمون‌ها و مواد التهابی بیشتری ترشح کرده که می‌تواند باعث تحریک نقرس شود؛ چاقی مرکزی همچنین با مقاومت به انسولین، دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است که همگی می‌توانند نقرس را تشدید کنند.

چاقی و نقرس: راه‌حل‌های جامع برای مدیریت بیماری

وقتی سروکله چاقی و نقرس همزمان با هم پیدا می‌شود، مدیریت نقرس کمی سخت‌تر است اما نگران نباشید! شما می‌توانید با ایجاد چند تغییر ساده در سبک‌زندگی و گاهی کمک‌گرفتن از داروها و حتی جراحی، این بیماری را کنترل کنید؛ در ادامه چند راهکار کاربردی برای‌تان آورده‌ایم که با کمک آن‌ها هم می‌توانید نقرس را مدیریت کنید و هم حال بهتری داشته باشید.

1- کاهش‌وزن

کاهش‌وزن یکی از بهترین‌ راه‌ها برای کم‌کردن اسید اوریک و جلوگیری از حملات نقرس است؛ طبیعتا هر چقدر وزن بیشتری کم کنید، نتیجه بهتری هم می‌گیرید.

• کاهش‌وزن کم (۱ تا ۵ کیلوگرم): این مقدار کاهش‌وزن، اثر کمی دارد و اسید اوریک را کمتر از ۰.۱ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پایین می‌آورد.
• کاهش‌وزن متوسط (۵ تا ۱۰ کیلوگرم): این سطح از کاهش‌وزن می‌تواند اسید اوریک را بین ۰.۳ تا ۰.۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر کم کند و این نتیجه فوق‌العاده است!
• کاهش‌وزن شدید: افرادی که اضافه‌وزن زیادی دارند، مثلا 20 تا 30 کیلوگرم، می‌توانند با کاهش‌وزن خود در حدود 3 سال، اسید اوریک را تا 1.9 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پایین بیاورند. برای این مقدار کاهش‌وزن، جراحی لاغری می‌تواند یک گزینه عالی باشد چراکه افرادی که با چاقی شدید دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نمی‌توانند با رژیم و ورزش به نتیجه دلخواه خود برسند، می‌توانند با جراحی‌های لاغری مثل اسلیو یا بای‌پس کاهش‌وزن داشته باشند.

اگر می‌خواهید بدانید که آیا گزینه مناسبی برای جراحی لاغری هستید یا خیر، یا مایلید اطلاعات بیشتری درباره انواع روش‌های جراحی کاهش وزن کسب کنید، می‌توانید از طریق شماره زیر با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید.

09923631169

2- رژیم‌غذایی

خورد و خوراک نقش مهمی در مدیریت نقرس دارد و یک رژیم خوب می‌تواند جلوی حملات نقرس را بگیرد؛ برای مدیریت حملات نقرس به شما پیشنهاد می‌کنیم که از رژیم DASH (که برای فشارخون هم مفید است) یا از رژیم مدیترانه‌ای کمک بگیرید.

 این رژیم‌ها گوشت قرمز، شکر و غذاهای آماده را کم می‌کنند و پر از میوه‌های تازه، سبزیجات، غلات کامل (مثل جو یا نان سبوس‌دار) و چربی‌های سالم مثل روغن زیتون هستند.

اگر با نقرس درگیر هستید، بهتر است دور غذاهای پرپورین، مثل کباب، جگر، میگو، صدف و آبجو را خط بکشید.

دقت کنید که رژیم‌های سخت و کاهش وزن سریع می‌توانند سطح اسید اوریک را افزایش داده و در بعضی از بیماران باعث بروز حملات نقرس شوند؛ این روش‌ها معمولاً باعث تغییرات ناگهانی در متابولیسم بدن می‌شوند که ممکن است علائم بیماری را تشدید کند.

3- ورزش

ورزش منظم نه‌تنها به کم‌کردن وزن شما کمک می‌کند، بلکه خودش به‌تنهایی اسید اوریک را پایین می‌آورد و اجازه نمی‌دهد که نقرس شما دوباره عود کند؛ پیاده‌روی تند، دوچرخه‌سواری، شنا یا حتی یوگا گزینه‌های خوبی‌ برای ورزش هستند؛ البته اگر رژیم غذایی سالم را با ورزش ترکیب کنید، طبیعتا نتیجه خیلی بهتری می‌گیرید و خب چه چیزی از این بهتر؟

راستی اگر در هنگام ورزش با علائم زیر روبه‌رو شدید، بهتر است برنامه ورزشی خود را تغییر دهید.

• افزایش درد مفاصل، قرمزی یا تورم
• خستگی مفرط یا دردهای ماندگار بعد از ورزش
• مشکل در حفظ آب بدن یا احساس تشنگی بیش‌ازحد
• افزایش ناخواسته وزن یا توقف روند کاهش‌وزن با وجود تلاش‌ها

4- داروها

گاهی‌اوقات، تغییر در سبک‌زندگی به‌تنهایی کافی نیست و باید از داروها هم کمک بگیریم؛ داروهایی مثل آلوپورینول یا فبوکسوستات برای افرادی که حملات نقرس زیادی را تجربه می‌کنند، سنگ‌کلیه دارند یا توده‌های اسید اوریک در بدنشان تشکیل شده، تجویز می‌شود.

البته دقت کنید که فبوکسوستات یک هشدار جدی از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) گرفته‌اند، چون ممکن است خطر مشکلات قلبی را بیشتر کنند؛ پس برای مصرف دارو، حتما با پزشکتان مشورت کنید.

5- مراقبت از سایر بیماری‌ها

سروکله نقرس معمولا به‌تنهایی پیدا نمی‌شود و ممکن است با بیماری‌های دیگری مثل دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی یا حتی سکته هم همراه باشد؛ التهاب در بدن ریشه این مشکلات است و چاقی هم این وضعیت را بدتر می‌کند. حتی در مواردی چاقی و آرتروز زانو نیز همزمان با نقرس دیده می‌شود و درد و محدودیت حرکتی بیشتری برای فرد به‌وجود می‌آورد. خبر خوب این است که با کاهش وزن و داشتن یک سبک‌زندگی سالم، نه‌تنها نقرس را کنترل می‌کنید، بلکه حال کل بدنتان هم بهتر خواهد شد.

جمع‌بندی

نقرس یکی از بیماری‌های دردناکی‌ست که معمولا از سطح بالای اسید اوریک در خون ناشی می‌شود و چاقی نقش مهمی در این ماجرا دارد! وقتی وزن بدن افزایش پیدا می‌کند، چربی‌ها، به‌خصوص چربی‌های شکمی، نه‌تنها باعث التهاب بیشتر در بدن می‌شوند، بلکه عملکرد کلیه‌ها را هم مختل می‌کنند؛ در نتیجه، اسید اوریک به‌درستی دفع نمی‌شود و در مفاصل تجمع پیدا می‌کند.

اما خبر خوب این است که با کاهش‌وزن، تغذیه سالم و سبک‌زندگی فعال، می‌توان جلوی این روند را گرفت یا حداقل آن را کنترل کرد؛ اگر اضافه‌وزن دارید، همین حالا وقت آن است که برای سلامت بدن‌تان تصمیم بگیرید. تغییراتی که امروز ایجاد می‌کنید، می‌توانند آینده‌ای بدون درد و التهاب را برای‌تان رقم بزنند؛ بنابراین هر قدمی که برای کاهش وزن برمی‌دارید، در واقع یک قدم به سمت کنترل نقرس و زندگی سالم‌تر است.

برای مطالعه بیشتر شما

How Fat Affects Gout

The Link Between Obesity and Gout